Bảng tuần hoàn hóa học tốc hành (Phần 90)

Berkelium

Vào cuối thập niên 1940, giấc mơ của các nhà giả kim ngày xưa không những biến thành hiện thực, mà còn chuyển thành công nghiệp. Tại một cyclotron 1,5 mét (60 inch) ở Berkeley, California, Glenn T. Seaborg và đội của ông, trong đó có Albert Ghiorso và Stanley Thompson (1912–76), thường kì làm biến đổi các nguyên tố. Từ năm 1949 đến 1950, họ đã luyện thành hai nguyên tố nữa (97 và 98) chưa từng nhìn thấy trước đó trên Trái Đất. Tuân theo quy tắc đặt tên cho các nguyên tố 95 và 96, phản ánh lanthanoid tương ứng của chúng: vậy nên y hệt terbium (nguyên tố 65) có tên gọi từ Ytterby, Seaborg và các đồng sự đặt tên cho nguyên tố 97 theo nơi ra đời của nó.

Các nguyên tố chuyển tiếp actinoid đủ bền cho phép nghiên cứu hóa tính của chúng: đồng vị thọ nhất của berkelium, Bk-247, có chu kì bán rã 1.380 năm. Giống các actinoid khác, nó dễ dàng đi vào các dung lịch lỏng, tạo thành các hợp chất với trạng thái oxy hóa 3+ hoặc 4+. Tuy nhiên, công dụng chính của berkelium là dùng làm bia tổng hợp các nguyên tố nặng khác.

Berkelium

Californium

Vào năm 2014, một bài báo trên Business Insider đã liệt californium là kim loại đắt nhất thế giới: Cf-252 trị giá gần 27 triệu USD mỗi gam (so với giá vàng là chừng 40 USD mỗi gam). Tuy nhiên, vì đồng vị phổ biến nhất của nó có chu kì bán rã chưa tới ba năm, nên californium không phải là một viễn cảnh đầu tư đặc biệt hấp dẫn.

Nguyên tố này được tổng hợp bởi đội của Glenn T. Seaborg tại ‘Rad Lab’ Berkeley vào năm 1950, bằng cách bắn phá curium bằng hạt alpha. Do sự phóng xạ của nó, một số hợp chất californium có tính tự phát quang thật đẹp mắt và huyền ảo. Nó là nguyên tố nặng nhất trên bảng tuần hoàn đủ bền để hóa tính của nó được nghiên cứu thực tế. Thật không bình thường đối với một nguyên tố hậu uranium, californium có một vài ứng dụng. Đây là bởi vì Cf-252 là một chất phát xạ neutron: chỉ một micro gam Cf giải phóng khoảng 139 triệu neutron mỗi phút. Do đó, nó có ích trong việc kích hoạt lò phản ứng hạt nhân, và các neutron đâm xuyên của nó được sử dụng trong các thiết bị dò tìm và các liệu pháp ung thư nhất định.

Californium