Bảng tuần hoàn hóa học tốc hành (Phần 79)

Rhenium

Rhenium là nguyên tố bền sau cùng được khám phá, và việc nhận dạng nó, vào năm 1925 bởi các nhà hóa học Walter Noddack, Ide Tacke và Otto Berg, đã lấp đầy khe trống cuối cùng trên bảng tuần hoàn. Họ đặt tên cho nó theo Rhenus, tên gọi Latin hóa của Sông Rhine ở Đức. Chủ yếu thu được từ quá trình xử lí quặng molybdenum, rhenium có tỉ trọng cao hơn vàng và là một trong những nguyên tố hiếm nhất trong lớp vỏ Trái Đất. Với khả năng chịu nhiệt cao, rhenium được xem là một kim loại chịu lửa. Nó có điểm nóng chảy cao xếp thứ ba trong các nguyên tố, sau tungsten và carbon, và có điểm sôi cao nhất. Trong tương lai, nó có thể được sử dụng rộng rãi hơn với vai trò một chất xúc tác công nghiệp.

Thêm vào tungsten, rhenium làm cho kim loại ương bướng này dễ gia công hơn. Rhenium còn là một thành phần thiết yếu trong các siêu hợp kim nickel – các hợp chất được sử dụng trong các tình huống khi mà vật liệu phải giữ được độ cứng ở nhiệt độ cực cao, chẳng hạn như các cánh tuabin của động cơ phản lực. Thật khó tin, các cánh này được nuôi cấy dưới dạng đơn tinh thể và rỗng ở bên trong để làm giảm trọng lượng.

Rhenium

Osmium

Osmium chủ yếu được biết tới là nguyên tố hóa học có tỉ trọng cao nhất: danh hiệu này trên lí thuyết thuộc về láng giềng iridium của nó, nhưng khối lượng riêng đo được thì osmium xếp hàng đầu. Kim loại nhóm bạch kim có ánh bạc phớt xanh lơ đặc trưng này có tỉ trọng cao gấp đôi một block chì có cùng thể tích. Osmium được tìm thấy trong một hợp kim thiên nhiên với iridium, gọi là osmiridium.

Cực kì cứng, không nén được và giòn, osmium hầu như không thể đập dẹt, bẻ cong hay uốn, và hoàn toàn không gia công được. Thay vậy, nó là một nguyên tố nữa có công dụng chủ yếu có vẻ chỉ giới hạn với thị trường bút máy xa xỉ. Vì kim loại cứng nào cũng làm được công việc đó, nên ấn tượng của việc có ngòi bút máy làm bằng osmiridium là rất oách, chứ không phải vì tính chất độc đáo gì của osmium. Kim loại này còn đáng chú ý vì oxide của nó cực độc. Osmium tetroxide ‘tỏa khói’ (nguyên tố này có tên gọi từ tiếng Hi Lạp osme nghĩa là ‘mùi thối’) tấn công mắt, làm rách phổi, và dễ dàng ngấm qua da đi vào cơ thể.

Osmium