Bắt đầu từ năm 2011, một cuộc thi mới về vật lí cho học sinh trung học trên toàn thế giới, mang tên World Physics Olympiad (WoPhO) – Olympic Vật lí Thế giới – sẽ được tổ chức thường xuyên.
Cuộc thi dành cho học sinh dưới 20 tuổi tính đến ngày 30 tháng 6 và chưa vào học đại học trước ngày 30 tháng 6 của năm thi.
Mỗi cuộc thi WoPhO được tiến hành trong tròn một năm, bao gồm ba vòng như sau.
1. Vòng tuyển lựa tạo cơ hội cho đông đảo học sinh tham gia vào cuộc thi thông qua Internet. Các bài toán được đưa ra trong Vòng tuyển lựa sẽ khuyến khích học sinh học vật lí đỉnh cao và nâng cao hiểu biết về vật lí.
Vòng tuyển lựa được tiến hành từ 5 tháng 1 đến 30 tháng 6. Trong vòng này sẽ có mười bài toán lí thuyết, không có bài thí nghiệm. Đề bài được viết bằng tiếng Anh và tiếng của nước đăng cai. Những người tình nguyện có thể dịch ra tiếng của từng nước. Bài giải cần được gửi về Ban Tổ chức trước ngày 30 tháng 6.
Tổng số điểm là 100. Những người tham gia đạt trên 78% số điểm và qua được buổi phỏng vấn sẽ có thể được tham dự Vòng chung kết, với tổng số tối đa là 100 người.
2. Vòng thảo luận là dịp để mọi người tham gia thảo luận về lời giải của các bài toán trong Vòng tuyển lựa cùng với các bài toán khác ở trình độ Olympic vật lí. Đây cũng là diễn đàn của các nhà vật lí tương lai.
Vòng thảo luận được tiến hành trên internet từ 1 tháng 6 đến 27 tháng 12, bằng tiếng Anh.
Giải thưởng sẽ được trao cho người tham dự tích cực nhất hoặc/và có lời giải sáng tạo nhất.
3. Vòng chung kết là thử thách cuối cùng với những người tham gia, một dịp để thi tài với các nhà vô địch về vật lí, những người đạt huy chương vàng APhO và IPhO.
Vòng chung kết được tổ chức bởi Hội Vật lí hay một cơ sở giáo dục ở nước đăng cai, trong thời gian từ 28 tháng 12 đến 3 tháng 1 năm sau. Đây cũng là nơi những người tham dự dự cùng đón Năm Mới và tham gia xây dựng cộng đồng các nhà vật lí trẻ.
Vòng chung kết gồm vòng thi lí thuyết với ba bài thi, được làm trong năm giờ, và vòng thi thí nghiệm với hai bài thi, được làm trong năm giờ. Các đề thi được trình bày bằng tiếng Anh, Nga, Trung Quốc và tiếng của nước chủ nhà. Các đề thi sẽ không được dịch ra tiếng của từng nước.
Tổng số điểm tối đa cho vòng thi lí thuyết là 30 điểm, cho vòng thi thí nghiệm là 20 điểm. Điểm số cao nhất được lấy làm 100%. Giới hạn dưới về điểm cho huy chương vàng là 90% , cho huy chương bạc là 78% và cho huy chương đồng là 65%. Không có giải khuyến khích.
Thí sinh nào đạt điểm cao nhất và đạt điểm cao hơn mọi thí sinh huy chương vàng APhO và IPhO sẽ nhận học bổng trị giá 20 000 USD và danh hiệu “Người chiến thắng của Olympic Vật lí”. Nếu điểm cao nhất thuộc về thí sính huy chương vàng APhO và IPhO, thì thí sính này sẽ nhận 15 000 USD và danh hiệu trên. Ngoài ra, sẽ có giải thưởng cho thí sính đạt điểm cao nhất riêng về lí thuyết và về thí nghiệm, cũng như một số giải đặc biệt.
Một Hội đồng Giám khảo Quốc tế, được lựa chọn từ những giáo sư, giảng viên, các lãnh đạo đoàn APhO, IPhO và những người đạt huy chương vàng APhO, IPhO, tham gia lựa chọn đề và chấm điểm cho bài thi Vòng tuyển lựa, phỏng vấn thí sinh đạt điểm trên 78%, giới thiệu 100 thí sinh tham dự vòng chung kết. Hội đồng này cũng có thể là Hội đồng Giám khảo của Vòng chung kết.
Năm 2011, Indonesia là nước đăng cai WoPhO đầu tiên. Vòng chung kết sẽ được tiến hành trên hòn đảo du lịch nổi tiếng Bali, từ 28/12/2011 đến 5/1/2012.
Đề thi cho Vòng tuyển lựa có thể được tải xuống từ địa chỉ www.wopho.org . Cũng từ địa chỉ đó, có thể tìm hiểu chi tiết thêm về WoPhO.
Chúng tôi muốn thông báo tới các bạn trẻ yêu thích vật lí về một sân chơi trí tuệ mới, bổ ích và hấp dẫn. Mong các bạn tích cực hưởng ứng.
P&YClub (Theo Thày Nguyễn Thế Khôi)
