Niobium
Nguyên tố 41 có một lịch sử não nề. Vào năm 1801, Charles Hatchett (1765–1847) lần đầu tiên nhận ra kim loại này trong quặng của nó và đặt tên cho nó là columbium. Tuy nhiên, tám năm sau, William Hyde Wollaston (1766–1828) quả quyết rằng columbium thật ra chính là tantalum đã biết. Vào năm 1846, nhà hóa học Đức Heinrich Rose (1795–1864) nhận thấy quặng tantalum chứa hai nguyên tố. Rose đặt tên cho nguyên tố ‘mới’ là niobium, theo tên Niobe, con gái của Tantalus trong thần thoại Hi Lạp.
Niobe là một nhân vật bi thảm mất hết con cái vì cái giá phải trả cho thói ngạo mạn, nhưng nguyên tố này không đến nỗi thế. Thật vậy, nó đã đưa chúng ta đi lên Mặt Trăng – chắc chắn đó là biểu hiện phấn kích nhất của sự lạc quan ở con người. Kim loại dẻo, mềm, màu xám này là một trong năm kim loại cứng đầu (cùng với molybdenum, tantalum, tungsten và rhenium) nổi tiếng vì sức chịu nhiệt của chúng, và được dùng trong các siêu hợp kim gốc nickel dùng cho các bộ phận động cơ phản lực và miệng tên lửa. Niobium còn được dùng trong các cuộn siêu dẫn của các máy gia tốc hạt và máy quét MRI.
Molybdenum
Molybdenum là một tay chơi cừ khôi. Là một trong năm kim loại cứng đầu, kim loại màu xám bạc này có sức chịu nhiệt cực tốt giống như các láng giềng thân cận của nó, niobium, tantalum, tungsten và rhenium. Thêm molybdenum vào thép có tác dụng y hệt như thêm tungsten, tăng độ bền cho kim loại và giữ cho nó cứng ở nhiệt độ cao. Thép molybdenum là thép tốc độ cao (HSS) – bền và có khả năng khoan nhanh hơn thép carbon cao tiêu chuẩn.
Mặc dù hiếm, nhưng molubdenum là một chất xúc tác quan trọng trong lọc dầu và các hệ thống sinh học. Trong các enzyme vi khuẩn, nguyên tố này xúc tác sự phá vỡ liên kết nitrogen, cho phép chất khí nitrogen trong khí quyển được hấp thụ. Thực vật cố định nitrogen, ví dụ cây họ đậu, giữ vai trò vật chủ cho các vi khuẩn này trong rễ của chúng, cung cấp một lộ trình cho nitrogen đi vào sinh quyển. Kim loại này là nguyên tố vi lượng thiết yếu cho hầu hết mọi sinh vật sống – nó cần thiết cho sự hoạt động của hàng tá enzyme. Dẫu thế, bạn không cần quá 300 mg molybdenum trong cả quãng đời mình.
Bảng tuần hoàn hóa học tốc hành | Dan Green
Bản dịch của Thuvienvatly.com
