Khoảng 500.000 năm tCN
Tinh thể
Rất nhiều hợp chất hóa học sẽ hình thành tinh thể dưới những điều kiện thích hợp. Nhiệt độ là thiết yếu – nhiều thứ chúng ta nghĩ là chất lỏng (hoặc chất khí) dưới điều kiện “bình thường” sẽ kết tinh nếu chúng đủ nguội. Nói chung, một hợp chất phải khá tinh khiết và khá cô đặc mới kết tinh tốt, và nó phải có một cấu trúc đủ đồng đều để tự sắp xếp lại thành một kiểu lặp lại. Các hợp chất có cấu tạo chuỗi dài mất trật tự – ví dụ như parafin hay các acid béo – sẽ tạo nên chất rắn giống sáp.
Sự kết tinh còn phụ thuộc vào tốc độ nguội đi của dung dịch và cách nó được khuấy. Hai ví dụ đẹp ngoạn mục về sự kết tinh có thể được tìm thấy trong các hang động Mexico mà người ta tìm thấy trong lúc khai mỏ. Vào năm 1910, Cueva de las Espadas (Động Gươm), với các tinh thể thạch cao (calcium sulfate) dài một mét thật ấn tượng, đã được tìm thấy ở độ sâu bốn trăm foot dưới mực nước biển. Mãi đến năm 2000 thì các thợ mỏ mới tìm thấy Cueva de los Cristales (Động Tinh thể) uy nghi ở độ sâu một nghìn foot. Lí thuyết tốt nhất giải thích được những cấu trúc khổng lồ này (tinh thể lớn nhất cao khoảng bốn mươi foot và cân nặng năm mươi lăm tấn) liên quan đến những quá trình chỉ có thể xảy ra trên thang thời gian địa chất. Hang động được hình thành trên vết nứt Naica trong sa mạc Chihuahuan ở miền trung-bắc Mexico và chứa đầy nước ngầm, một bồn magma đã giữ nóng nó trong hàng trăm nghìn năm trời. Nước ngầm trở nên hoàn toàn bão hòa calcium sunfate vốn hòa tan tốt trong nước nóng, và toàn bộ hỗn hợp chịu thêm một quá trình nữa là sự nguội đi dần dần trong thời gian ít nhất năm trăm nghìn năm. Đây là những điều kiện hoàn hảo để nuôi cấy những tinh thể khổng lồ, và thật chẳng dễ gì tìm thấy bất kì tinh thể nào lớn hơn các tinh thể này.
Thạch cao tự nó là một khoáng chất thường gặp kết tinh thành một vài hình thức khác nhau, tùy vào điều kiện. Nó là một trong những thành phần chính của thạch trát sàn (với một tên gọi phổ biến là thạch paris ám chỉ các mỏ thạch cao cổ tìm thấy ở quận Montmartre của Paris), song chẳng có trầm tích thạch cao nào khác trên thế giới đẹp lộng lẫy như tại Động Tinh thể.
XEM THÊM. Nhiếp ảnh tinh thể tia X (1912), Giả tinh thể (1984), Khung phối hợp (1997), Tái kết tinh và đa hình (1998).
Nhìn cứ ngỡ cảnh trong phim khoa học viễn tưởng, song đây là một nhà thám hiểm đang đứng trước một số tinh thể lớn nhất Trái Đất trong Động Tinh thể.
250 Mốc Son Chói Lọi Trong Lịch Sử Hóa Học
Derek B. Lowe
Bản dịch của Thuvienvatly.com
