Thuyết nguyên tử
1808
John Dalton (1766-1844)
John Dalton có được sự thành công trong sự nghiệp bất chấp một số khó khăn: Ông lớn lên trong một gia đình chẳng mấy khá giả; ông là một người diễn thuyết dở; ông bị mù màu nghiêm trọng; và ông còn bị xem là khá thô lỗ hay là nhà thực nghiệm đơn giản. Có lẽ chỉ cần một trong những thách thức này đã là rào cản khó lòng vượt qua đối với bất kì nhà hóa học mới ra nghề nào trong thời đại của ông, song Dalton vẫn kiên trì và có những đóng góp xuất sắc cho sự phát triển của thuyết nguyên tử, lí thuyết nói rằng toàn bộ vật chất được cấu tạo bởi các nguyên tử có trọng lượng khác nhau và kết hợp với nhau theo những tỉ lệ đơn giản trong các hợp chất nguyên tử. Vào thời đại của Dalton, thuyết nguyên tử còn đề xuất rằng các nguyên tử này là không thể phá vỡ và rằng, đối với một nguyên tố nhất định, tất cả các nguyên tử là giống nhau và có cùng trọng lượng nguyên tử.
Dalton còn thiết lập Định luật Tỉ lệ Bội nói rằng hễ khi nào hai nguyên tố kết hợp tạo thành các hợp chất khác nhau, thì khối lượng của nguyên tố này kết hợp với một khối lượng nhất định của nguyên tố kia theo một tỉ số nguyên nhỏ, ví dụ 1:2. Các tỉ số đơn giản này đem lại bằng chứng rằng nguyên tử là các viên gạch cấu trúc của các hợp chất.
Dalton đã vấp phải sự kháng cự đối với thuyết nguyên tử. Chẳng hạn, nhà hóa học Anh Henry Enfield Roscoe (1833-1915) đã chế nhạo Dalton vào năm 1887 rằng, “Nguyên tử là những cục gỗ tròn tròn được phát minh ra bởi quý ngài Dalton.” Có lẽ Roscoe đang ám chỉ đến những mô hình bằng gỗ mà một số nhà khoa học sử dụng để biểu diễn các nguyên tử có kích cỡ khác nhau. Tuy vậy, vào năm 1850, thuyết nguyên tử về vật chất đã được chấp nhận trong số lượng đáng kể nhà hóa học, và đa số các phản đối không còn nữa.
Ý tưởng rằng vật chất gồm những hạt tí hon, không thể phân chia, đã được xem xét bởi nhà triết học Democritus ở Hi Lạp vào thế kỉ thứ năm trước Công nguyên, nhưng ý tưởng này không được chấp nhận rộng rãi mãi cho đến sau ấn phẩm năm 1808 của Dalton Một Hệ Thống Mới Về Triết Lí Hóa Học. Ngày nay, chúng ta hiểu rằng nguyên tử có thể phân chia thành những hạt nhỏ hơn, ví như proton, neutron, và electron. Quark là những hạt còn nhỏ hơn nữa, chúng kết hợp để tạo thành các hạt hạ nguyên tử khác ví như neutron và proton.
Tranh khắc chân dung John Dalton của William Henry Worthington (khoảng 1795-khoảng 1839)
XEM THÊM. Thuyết Động học (1859), Electron (1897), Hạt nhân Nguyên tử (1911), Nhìn thấy Đơn Nguyên tử (1955), Neutrino (1956), Quark (1964).
Theo thuyết nguyên tử, toàn bộ vật chất được làm bằng các nguyên tử. Trong ảnh là một phân tử hemoglobin với các nguyên tử được biểu diễn dạng hình cầu. Protein này được tìm thấy trong tế bào hồng cầu.
250 Mốc Son Chói Lọi Trong Lịch Sử Vật Lí
Clifford A. Pickover
Bản dịch của Thuvienvatly.com
Phần trước | Phần tiếp theo >>
