Velcro, hay “zipper không zipper”, có mặt trên nhiều sản phẩm đa dạng từ giày trẻ em đến túi đựng laptop đến máy đo huyết áp đến các dụng cụ trên máy bay. Trong khi tên gọi Velcro thường được sử dụng để mô tả kiểu nối móc-và-vòng, nhưng thật ra nó là tên của công ti đã tạo ra công nghệ từ đó nhiều nghìn nhà sản xuất khác đã ăn theo chế tạo hàng loạt.
Velcro sử dụng những cái móc và vòng lọng nhỏ xíu để nối dính hai miếng vải lại.
Cảm hứng từ thiên nhiên
Vào năm 1948, vị kĩ sư và nhà leo núi nghiệp dư người Thụy Sĩ George de Mestral đang đi trượt tuyết trong rừng cùng con chó cưng của ông. Trên đường đi về nhà, ông để ý thấy các quả gai bám trên quần áo của ông và ông tự hỏi liệu một ý tưởng giống như thế có thể hữu ích trong ứng dụng thương mại hay không. Ông đã nghiên cứu quả gai dưới kính hiển vi và phát hiện thấy chúng được phủ bởi những cái móc nhỏ xíu, cho phép chúng bám lên vải vóc lúc người ta đi qua bụi gai. Sau hơn 8 năm nghiên cứu, ông đã chế tạo ra cái ngày nay gọi là Velcro, một từ ghép của “velvet” (nhung) và “crochet” (đan móc). Gồm hai miếng vải, một có hàng nghìn móc nhỏ li ti và một có hàng nghìn vòng lọng nhỏ xíu, hai miếng bám chắc vào nhau trong khi vẫn cho phép tháo ra dễ dàng.
Lúc mới ra đời, phát minh của de Mestral bị nhiều người chế giễu, nhưng sự kiên nhẫn của ông đã cho phép ông hoàn thiện công nghệ móc-và-vòng cho công dụng thương mại. Lấy bằng sáng chế Velcro vào năm 1955, ông đã giúp công ti của mình vượt lên trên những đối thủ ăn theo khác, bằng chứng là công ti của ông đã đạt tới mốc bán ra hơn 60 triệu yard Velcro mỗi năm lúc de Mestral còn sống.
NASA và Velcro
Nhiều nguồn tài liệu gán phát minh Velcro cho NASA, mặc dù khẳng định này không đúng. Mặc dù NASA không phải nơi phát minh ra Velcro, nhưng việc cơ quan vũ trụ này sử dụng nó đã đưa đến sự phổ dụng của Velcro trong cuộc sống hàng ngày. Hồi thập niên 1960, các nhà du hành Apollo đã sử dụng Velcro để đảm bảo mọi kiểu dụng cụ trong không gian dễ dàng tháo lắp.
Tính phổ dụng của Velcro
Mặc dù được NASA giúp quảng bá tên tuổi, nhưng Velcro có ít màu và thường trông khá xấu xí. Do thiếu tính hấp dẫn thẩm mĩ, nên Velcro chỉ được sử dụng trong thiết bị thể thao. Bắt đầu vào năm 1968 và sang thập niên 1980, các công ti giày như Puma, Adidas và Reebok đã tích hợp dây Velcro vào giày trẻ em của họ.
Lúc này, bằng sáng chế về công nghệ móc-và-vòng đã hết hạn và nhiều nhà bắt chước đã bắt đầu sản xuất hàng loạt trên khắp thế giới. Nhiều sản phẩm trong số này rẻ tiền và chất lượng kém, nên hãng Velcro đã bắt đầu một chiến dịch dài hạn duy trì tên tuổi sản phẩm của họ, tránh không cho nó bị biến thành một tên gọi chung, như cái từng xảy ra với aspirin.
Velcro giành quyền có mặt trong nhiều sản phẩm ứng dụng khi cuộc phỏng vấn vào năm 1984 giữa David Letterman và giám đốc bán hàng của hãng Velcro USA kết thúc với việc Letterman nhảy từ một tấm bạt lò xo lên tường khi đang mặc bộ quần áo Velcro. Động thái này đã thúc đẩy nhiều công ti tìm kiếm các phương pháp cách tân và linh hoạt sử dụng Velcro, từ việc gắn các dụng cụ điện tử vào chỗ ngồi trên xe hơi cho đến đồ chơi với vật liệu Velcro để bắt bóng.
Velcro trong quân đội
Năm 2004, hãng Velcro đã tiến một bước quan trọng trong lĩnh vực công nghiệp với việc giành được một khách hàng lớn là quân đội Mĩ. Vật liệu móc-và-vòng được sử dụng trong quân phục chiến đấu, một phiên bản nhẹ hơn của quân phục chiến trường trước đây của họ. Tuy nhiên, binh lính không thích vật liệu này vì nó gây tiếng sột soạt khi mặc vào/tháo ra và vải dễ bị bám bụi bẩn. Sau một đợt kiểm tra nội bộ, quân đội Mĩ quyết định không dùng Velcro nữa mà chuyển sang dùng quân phục có nút cài.
Ngày nay, Velcro là thương hiệu được đăng kí của hãng Velcro Industry. Nhiều sản phẩm được trang bị Velcro, nhưng chúng không được quảng cáo là một sản phẩm Velcro, và những nhà sản xuất ăn theo cũng không quảng cáo vật liệu móc-và-vòng của họ là Velcro.
Nguồn: LiveScience
