Nereid

Trong khi đa số các vệ tinh quay tròn xung quanh hành tinh của chúng, thì Nereid lại lao lượn đến chóng mặt. Vệ tinh nếu không thì đã chẳng nhận ra này của Hải vương tinh, lổn nhổn đều khắp và trung bình về kích thước, chuyển động trong quỹ đạo lệch tâm nhất trong bất kì vệ tinh nào thuộc hệ mặt trời – đường đi gập khúc cho nó sớt qua cách hành tinh có 9 km và rồi lao trở lại vào khoảng cách 1,4 triệu km đến hành tinh.

Vệ tinh boomerang này có quỹ đạo lệch tâm nhất trong bất kì vệ tinh thuộc hệ mặt trời của chúng ta. (Ảnh: NASA)

Đa số những vệ tinh có quỹ đạo bất bình thường như thế được cho là những cựu sao chổi hay tiểu hành tinh bị bắt giữ bởi lực hấp dẫn của hành tinh bố mẹ của chúng, và điều đó có lẽ cũng là câu chuyện của Nereid. Nhưng thành phần của nó không giống với thành phần của những vật thể lỏng lẻo khác trong vành đai Kuiper, khu vực phía ngoài của hệ mặt trời có khả năng nhất từng là quê hương xứ sở của chúng. Thay vào đó, nó có khả năng hình thành từ đĩa vật chất còn lại đã từng quay xung quanh Hải vương tinh. Những vệ tinh như vậy thường đi theo một quỹ đạo tròn xung quanh hành tinh của chúng, tuy nhiên quỹ đạo tinh nghịch của Nereid vẫn là một bí ẩn.

Câu trả lời có thể xuất phát từ người anh em họ của Nereid, Triton. Vệ tinh khổng lồ này quay xung quanh Hải vương tinh theo hướng ngược với chuyển động quay riêng của Hải vương tinh, làm tăng thêm khả năng là nó đã từ đâu đó đến và bị bắt giữ bởi lực hấp dẫn của Hải vương tinh. Sự kiện đó có thể đã ném đa số những cái nôi vệ tinh nguyên thủy của Hải vương tinh hoàn toàn ra khỏi hệ, và đẩy Nereid vào quỹ đạo điên dại của nó.

Xem lại Phần 3

Titan

Có lẽ Titan là vệ tinh kì lạ nhất trong số mọi vệ tinh vì nó trông quen thuộc đến kì quái. Bộ mặt mới hé lộ gần đây của Titan có những đặc điểm bị thời tiết xâm thực giống như trên Trái đất: ao hồ, đồi núi và hang động; những thung lũng sông chia nhánh; những đồng bằng lầy lội và những đụn cát sa mạc. Bầu khí quyển nitơ dày đặc giữ trong nó sương mù, những lớp mờ sương, những lớp bụi mờ và những đám mây mưa. Như một nhà khoa học đã từng nhận xét khi những hình ảnh đầu tiên được gửi về từ phi thuyền Huygens hồi năm 2005, nó trông y hệt như nước Anh vậy.

Trông như quê nhà nhưng không giống quê nhà (Ảnh: NASA / JPL / Đại học Arizona)

Tuy nhiên, nhìn qua có thể bị đánh lừa. Titan quay xung quanh sao Thổ, cách mặt trời xa gấp 10 lần so với Trái đất. Dưới ánh sáng mặt trời yếu ớt như vậy, bề mặt của nó chỉ đạt tới nhiệt độ -180 °C. Bất kì chút nước nào trên đó đều biến thành băng hết nên khó mà có đủ nước để bào mòn địa hình núi non.

Cơn mưa, sông hồ mà Huygens nhìn thấy thật ra là hydrocacbon lỏng sẽ ở dạng khí ở nhiệt độ ấm cúng hơn của Trái đất. Những ước tính gần đây cho rằng các ao hồ ấy gồm 80% là êtan, với một ít propan, mêtan, và acetylen, chúng có thể là nguồn thức ăn cho sự sống trên Titan, theo đề xuất của một số nhà nghiên cứu.

Còn tiếp...

Theo New Scientist