Con người thà mất việc cho robot còn hơn bị thay bởi người khác!

Hãy tưởng tượng bạn sắp bị thay thế ở chỗ làm. Bạn thích mất việc làm của mình cho robot hay cho một người khác? Nếu bạn nói là robot, thì bạn thuộc về số đông.

“Việc bị thay thế bởi công nghệ hiện đại so với việc bị thay thế bởi con người có những hệ quả tâm lí khác nhau,” theo Armin Granulo tại Đại học Kĩ thuật Munich, Đức. Ông và các cộng sự vừa có công trình nghiên cứu khảo sát những khác biệt này.

Đội nghiên cứu yêu cầu 300 người đánh giá xem họ thích việc làm hiện tại của họ được thay thế bởi một robot hay một con người. Trong kịch bản đó, 62 phần trăm người nói rằng họ thích con người tham gia vào. Nhưng khi yêu cầu họ thay đổi bối cảnh và tưởng tượng bị mất việc làm, thì 63 phần trăm người muốn việc làm của họ được đảm nhận bằng robot.

Tiếp theo, đội nghiên cứu yêu cầu 251 người biểu thị mức cảm xúc tiêu cực của họ, ví dụ như buồn bã, giận dữ hay bực dọc, khi hình dung những việc làm mới trong xã hội bị thay thế bởi con người hoặc robot. Những người trả lời cho biết khi bị mất việc làm cho người khác họ có cảm xúc tiêu cực mãnh liệt hơn khi xem mình bị mất việc làm cho robot.

Đội nghiên cứu tìm thấy rằng con người xếp robot vào mức kém đe dọa hơn so với chính thể của họ trong việc thay thế con người trong cơ cấu việc làm. Điều đó có thể là do con người không cảm thấy họ có thể hay phải cạnh tranh với một con robot hay một mẫu phần mềm theo cách như họ có thể cạnh tranh với người khác, Granulo nói.

Nhóm nghiên cứu cũng đã khảo sát 296 công nhân thuộc lĩnh vực công nghiệp chế tạo. Một phần ba số công nhân này cho rằng việc làm hiện nay của họ có thể bị thay thế bằng công nghệ trong tương lai gần, và họ cũng biểu thị khuynh hướng ngả về việc thay bằng robot hơn là con người (Nature Human Behavior, doi.org/c85t).

Hồi năm 2013, Carl Frey và Michael Osborne tại Đại học Oxford đã phân loại việc làm theo mức đơn giản mà chúng có thể được thực hiện bằng máy móc, và tìm thấy rằng khoảng một nửa số việc làm ở nước Mĩ có thể được thực hiện bằng robot trong 20 năm tới. Các nghiên cứu khác đi tới những con số khác, song đa số các nhà nghiên cứu tán thành rằng số lượng lớn việc làm sẽ được tự động hóa trong tương lai gần.

“Công nhân thích nhà máy tự động hóa hơn là nhà máy không tự động hóa, bởi vì họ không phải làm những công việc bưng bê nặng nhọc. Nhưng người ta cảnh giác các thay đổi. Khi có thứ gì mới vừa được đưa vào, người ta thật sự lo lắng về sự mất trách nhiệm, và khiến họ bất an về việc làm của mình,” Frey nói.

Ông nói một số việc làm chỉ đơn giản là chuyển sang thích nghi với các tiến bộ công nghệ mà thôi. Chẳng hạn, một thủ quỹ ngân hàng hồi 40 năm trước cầm nhiều tiền mặt hơn và xử lí số chứng từ mà một máy ATM có thể phục vụ ngày nay.

“Thế nhưng những việc làm đó vẫn tồn tại. Ngày nay, một thủ quỹ ngân hàng đúng hơn là một nhà quản lí nhân sự. Việc làm đã biến mất, nhưng chúng ta đâu có nghĩ như vậy, bởi vì điều quan trọng với người ta là liệu họ có bị thay thế hay không thôi,” Frey nói.

Nguồn: New Scientist