Những người hâm mộ truyện khoa học viễn tưởng đều biết rằng những người ngoài hành tinh máu lạnh nhất trong vũ trụ là Time Lords: giống người đi xuyên thời gian với khả năng hiểu thấu và cảm nhận những sự kiện xuyên thời gian và không gian. Giờ thì trên hành tinh chúng ta lại có những người với một đặc điểm mới được mô tả là tương tự như vậy, ngoại trừ khả năng của họ kém hơn: họ trải nghiệm thời gian là một cấu trúc không gian.
Cảm giác kèm là điều kiện trong đó các giác quan hòa trộn với nhau, sao cho một âm thanh hoặc một con số có một màu sắc nào đó chẳng hạn. Trong một phiên bản, cảm giác sờ mó gợi lên những cảm xúc.
Với những biến thể đó, giờ chúng ta có thể bổ sung thêm cảm giác kèm thời gian-không gian.
Khảo sát hình dạng của thời gian (Ảnh: Huw Evans/Rex Features)
Tôi nhìn thấy… thời gian
“Nói chung, những cá nhân này cảm nhận các tháng của năm trong những hình dạng tròn, thường chỉ là một hình ảnh bên trong con mắt trí tuệ của họ”, phát biểu của David Brang thuộc khoa triết học tại trường đại học California, San Diego.
“Những cuốn lịch này xuất hiện trong hầu như mọi hình dạng có thể có, và nhiều cảm giác kèm thật sự trải nghiệm cuốn lịch ấy chiếu lên vào thế giới thực”.
Một trong những đối tượng của Brang là có thể nhìn thấy năm là một vòng tròn bao xung quanh cơ thể của bà. “Cái vòng” ấy quay theo chiều kim đồng hồ xuyên suốt năm sao cho dòng chảy tháng luôn luôn ở bên trong ngực của bà với tháng trước nằm ngay phía trước ngực của bà.
Phục hồi các dạng mẫu
Brang và các đồng nghiệp đã tuyển dụng 183 sinh viên và yêu cầu họ hình dung ra các tháng của năm và xây dựng sự hình dung này trên màn hình máy tính. Bốn tháng sau, các sinh viên ngồi trước một màn hình trống và được yêu cầu chọn một vị trí cho từng tháng. Họ được gợi ý với một tháng hiệu – một tháng được chọn ngẫu nhiên dưới dạng một chấm tại nơi người sinh viên trước đây đã đặt nó tại đó.
Thật kì lạ, bốn trong số 183 sinh viên đã tìm thấy cảm giác kèm thời gian-không gian khi họ đặt các tháng của mình trong một ma trận không gian khác biệt – thí dụ một vòng tròn – phù hợp suốt những lần thử nghiệm.
Một thử nghiệm thứ hai so sánh cảm giác kèm thời gian-không gian ở mức độ nào và những người bình thường có thể ghi nhớ một cuốn lịch không gian không quen thuộc và tái dựng lại nó tốt ra sao. Cảm giác kèm thời gian-không gian hóa ra có thể hồi tưởng tốt hơn nhiều so với đa phần mù về thời gian.
Brang đề xuất rằng cảm giác kèm thời gian-không gian xảy ra khi các quá trình thần kinh cơ sở cho sự xử lí không gian hoạt động không bình thường. “Sự xử lí tăng cường này sẽ khái quát hóa thành những nhiệm vụ xử lí không gian khác – chuyển động quay trí óc, định vị bản đồ, thao tác trên không gian”.
Brang không bàn xem cảm giác kèm thời gian-không gian có thể phục hồi hay không, hoặc là họ có hai quả tim hay không: tức hai đặc trưng quan trọng của Time Lords.
Tham khảo: Consciousness and Cognition, DOI: 10.1016/j.concog.2010.01.003
Theo New Scientist
TN: Tôi có một người bạn ở Kiên Giang. Anh ta khẳng định mình có thể ‘nhìn thấy’ thời gian. Theo anh, thời gian là một chiều kích khác giống như những chiều không gian bổ sung. Khi chúng ta xét không gian ba chiều thuần túy chẳng hạn, thì vạn vật không còn chuyển động nữa. Hic hic… hi vọng là anh ta đúng!
