Kỳ 1: Vụ nổ lớn
Thuyết Vụ nổ lớn cho chúng ta biết vũ trụ bắt đầu và tiến hóa ra sao. Lý thuyết này đã giải quyết 2 vấn đề lớn của vũ trụ học hiện đại: sự giãn nở và sự lạnh đi của vũ trụ. Vào năm 1924, Edwin Hubble quan sát thấy rằng các thiên hà ở xa đang chạy ra xa chúng ta. Thực tế, các thiên hà càng ở xa nhau thì chuyển động càng nhanh. Nếu lần ngược lại lịch sử tiến hóa của vũ trụ, ta sẽ thấy vũ trụ nhỏ hơn và có khả năng khởi đầu từ một điểm duy nhất.
Lịch sử vũ trụ theo thuyết Big-bang
Người ta cũng thấy rằng, vũ trụ hiện nay đã lạnh đi nhiều so với trước kia. Vào những năm 1960, Arno Penzias và Robert Wilson đã vô tình dò được tàn dư này, gọi là bức xạ nền vi ba vũ trụ hay CMB. Điều này cho thấy, vũ trụ trước đây phải rất nóng. Cả hai khám phá này đưa các nhà thiên văn vũ trụ đến kết luận, vũ trụ phải bắt đầu từ một quả cầu lửa siêu đặc (an infinitely compact fireball).
Thuyết Vụ nổ lớn miêu tả tốt cái cách mà các sao và hành tinh được hình thành như ta thấy ngày nay. Nhưng vì tên gọi của nó nên nhiều người lầm tưởng Vụ nổ lớn giống như một vụ nổ siêu năng lượng ở một điểm nào đó trong không gian; thực sự, Vụ nổ lớn là khởi đầu của không gian (và cả thời gian)!
Có một cách đơn giản giúp bạn hình dung được tình huống này. Tôi có một quả bong bóng chưa được bơm căng, bề mặt của nó là nền của không gian, trên đó có các chấm nhỏ xem như các sao và thiên hà (bạn có thể tự vẽ vào đó) phân bố trên khắp mặt bóng. Việc bắt đầu bơm quả bóng được xem như tiến trình của thời gian, càng bơm (thời gian càng tăng) quả bóng cảng lớn, sự giãn nở này kéo theo việc dời xa nhau giữa các "điểm" thiên hà trên quả bóng. Nếu bạn đứng tại bất cứ một điểm đã đánh dấu nào trên quả bóng, bạn sẽ thấy các điểm khác đều rời ra xa bạn, nghĩa là không có điểm nào đặc biệt; gần nghĩa với thực tế, vũ trụ không có tâm (centre).
Kỳ sau: Những tiếng vọng từ vũ trụ
Ra ngày: 15/11/2010
Thới Ngọc Tuấn Quốc
