Một thế giới hoàn toàn mới đến với cuộc đời Alice khi cô bé đi theo Thỏ Trắng xuống hang. Có một con mèo miệng xếch, một con sâu bướm hút thuốc tẩu, một người bán mũ điên điên khùng khùng, và vân vân. Nó khiến bạn chợt hỏi... không biết cái gì đang chờ trong các hang động trên Mặt trăng?
Cái hố này trong vùng Marius Hills của Mặt trăng đủ lớn để chứa toàn bộ Nhà trắng bên trong. Ảnh: NASA/ LROC/ ASU
Phi thuyền Trinh sát Mặt trăng (LRO) của NASA đang gửi về hình ảnh của các hang động lớn sâu hàng trăm foot – thu hút sự chú ý theo dõi của các nhà khoa học.
“Chúng có thể là lối dẫn vào một thế giới thần tiên dưới lòng đất”, lời của Mark Robinson thuộc trường Đại học Bang Arizona, nhà nghiên cứu chính cho camera LRO. “Chúng tôi tin rằng các hang động khổng lồ là những cửa sổ mái hình thành khi trần của các ống dung nham dưới lòng đất co lại”.
Phi thuyền Kaguya của Nhật Bản đã lần đầu tiên chụp ảnh vô số hang động hồi năm ngoái. Giờ thì Camera Tàu Trinh sát Mặt trăng (LROC, chính camera đã chụp ảnh các địa điểm hạ cánh Apollo và vết tích của các nhà du hành vũ trụ trên bụi mặt trăng) đang mang lại cho chúng ta những hình ảnh phân giải cao của những lối vào các hang động và vùng xung quanh của chúng.
Vào những năm 1960, trước khi con người đặt chân lên Mặt trăng, các nhà nghiên cứu đã đề xuất sự tồn tại của một hệ thống các đường ngầm, tàn tích của các con sông dung nham tan chảy, bên dưới bề mặt chị Hằng. Họ đã xây dựng trên lí thuyết về các bức ảnh chụp từ trên quỹ đạo cho thấy hằng trăm con rãnh dài, hẹp gọi là các suối mặt trăng, chạy ngang dọc khắp những vùng đồng bằng mặt trăng rộng lớn. Các nhà khoa học tin rằng những con suối này là bằng chứng bề mặt của những đường hầm dưới lòng đất qua đó dòng dung nham đã chảy cách nay hàng tỉ năm trước.
“Thật thú vị là hiện nay chúng ta đã xác nhận quan điểm này”, Robinson nói. “Các bức ảnh Kaguya và LROC chứng tỏ rằng các hang động này là những cửa sổ trần cho các ống dung nham, cho nên chúng ta biết những đường hầm như vậy có thể tồn tại nguyên vẹn ít nhất là trong những phần nhỏ sau vài tỉ năm”.
Những hình ảnh Kaguya này thể hiện hang động Marius Hills trong bối cảnh một hệ thống những con suối núi lửa uốn khúc. Vì hang động trên nằm ở giữa một con suối nhỏ, nên có khả năng nó thể hiện một sự co lại của trần ống dung nham. Ảnh: JAXA/SELENE
Các ống dung nham hình thành khi lớp trên của dung nham chảy ra từ một ngọn núi lửa bắt đầu nguội đi còn dung nham bên dưới tiếp tục chảy trogn các rãnh dạng ống. Dung nham cứng hơn phía trên bảo vệ cho dung nham tan chảy bên dưới, cho phép duy trì trạng thái ấm lỏng và tiếp tục chảy đi. Các ống dung nham đã được tìm thấy trên Trái đất và có thể khác nhau từ một ống đơn giản đến một mê cung phức tạp trải dài hàng dặm.
Nếu các đường hầm mở ra các cửa sổ trần vẫn trụ vững theo thời gian và vững còn mở, thì một ngày nào đó chúng có thể mang lại sự bảo vệ cho các vị khách con người trước các thiên thạch và những mảnh vỡ vũ trụ khác.
“Các đường hầm đó mang lại một tấm chắn bức xạ hoàn hảo và một môi trường nhiệt rất ôn hòa”, Robinson nói. “Một khi bạn đi sâu 2 m xuống dưới bề mặt Mặt trăng, nhiệt độ vẫn khá đồng đều, có lẽ khoảng -30 đến -40 độ C”.
Hang động này nằm trong vùng Mare Ingenii gần như gấp đôi kích cỡ của hang động ở vùng Marius Hills. Ảnh: NASA/ Goddard/ ASU
Nhiệt độ đó nghe có vẻ lạnh lẽo, nhưng nó sẽ là tin tốt lành cho các nhà thám hiểm đang tìm cách thoát khỏi các nhiệt độ cực độ của bề mặt chị Hằng. Ở xích đạo của Mặt trăng, nhiệt độ lúc giữa trưa tăng vọt tới 100 độ C và giảm xuống tới -150 độ C vào ban đêm”.
Paul Spudis thuộc Viện Mặt trăng và Hành tinh học tán thành rằng các ống dung nham và các đường hầm mặt trăng có tiềm năng tiện lợi cho các nhà thám hiểm tương lai, nhưng ông nói “Khoan hãy mơ tới chuyến nghỉ dưỡng tiếp theo của bạn tại khu Carlsbad Hilton Mặt trăng. Nhiều đường hầm có lẽ chứa đầy các dung nham chưa hóa rắn”.
“Chúng ta không thể nói, với các thiết bị điều khiển từ xa của mình, rằng các cửa sổ trần đó dẫn đến đâu. Để tìm ra kết quả chắc chắn, chúng ta cần phải đi lên Mặt trăng và tiến hành một số chuyến khảo sát hang động. Tôi xin chia sẻ một số bất ngờ trong việc khảo sát hang động. Vài năm trước đât, tôi đã giúp lập bản đồ một dòng dung nham ở Hawaii. Chúng tôi đã có một bộ lỗ thông hơi đẹp, thuộc loại giống như các cửa sổ trần. Hóa ra thì có một hệ thống hang động hoàn toàn mới không hiển hiện trong ảnh chụp từ trên không”.
Vậy thì có cái gì tương tự đang ẩn náu bên dưới các cửa sổ trần mặt trăng hay không? “Ai mà biết được”, Spudis nói. “Mặt trăng vẫn liên tục gây bất ngờ đối với tôi”.
Đây có thể là một con thỏ trắng đáng để theo đuổi.
- Duy Khắc (theo PhysOrg.com)
