Đó là những lí thuyết vật lí đẹp, nhưng có lẽ sẽ không thể mang về giải thưởng Nobel. Lí thuyết dây cho đến nay chưa có tiên đoán nào quan sát được, và do đó nó không thể được kiểm tra trên thực nghiệm.
Tuy nhiên, có những giải thưởng giá trị lớn đã được lập ra và trao cho những người nghiên cứu vật lí cơ bản. Hôm 20 tháng 3 vừa qua, Alexander Polyakov tại trường Đại học Princeton đã giành về 3 triệu đô giải thưởng Vật lí Cơ bản năm 2013 cho những đóng góp của ông cho lí thuyết trường lượng tử và lí thuyết dây, trong đó có cái ngày nay được xem là những mô tả cổ điển của các đơn cực từ.
Những hạt giả thuyết này sẽ tác dụng giống hệt như nam châm nhưng chỉ có một cực từ. Cho đến nay, các nghiên cứu săn tìm đơn cực từ cho thấy nếu như chúng tồn tại, chúng sẽ hiếm đến mức chúng ta có lẽ không bao giờ tìm thấy chúng. Nhưng việc tìm kiếm có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn các lực cơ bản trong vũ trụ, ví dụ như lực điện từ, và có lẽ còn hướng tới một lí thuyết thống nhất của vật lí học.
Alexander Polyakov nhận giải thưởng từ tay Morgan Freeman. (Ảnh: Harold Cunningham/Getty)
Giải thưởng Vật lí Cơ bản do nhà tỉ phú internet Yuri Milner lập ra hồi tháng 7 năm ngoái để vinh danh những loại thành tựu lí thuyết như thế này. Giải thưởng năm nay được tổ chức trao tại CERN, gần Geneva, Thụy Sĩ.
“Vật lí cơ bản là cơ sở của hầu như mọi phương diện của cuộc sống hiện đại, nhưng chưa được công nhận như nó đáng được thế,” phát biểu của tổng giám đốc CERN, Rolf-Dieter Heuer, tại lễ trao giải.
Hawking và Higgs
Bốn nhà vật lí khác nhận giải thưởng Tiền tuyến Vật lí năm 2013, mỗi người nhận 300.000 USD, là: Charles Kane, Laurens Molenkamp và Shoucheng Zhang – cho sự tiên đoán lí thuyết và khám phá thực nghiệm của các chất cách điện tô pô học; và Joseph Polchinski – cho những đóng góp cho lí thuyết trường lượng tử và lí thuyết dây. Cả bốn người đều sẽ được đề cử tự động cho giải thưởng Vật lí Cơ bản trong 5 năm sắp tới.
Buổi lễ trao giải còn có sự tham gia phát biểu của những người giành giải thưởng năm 2012. lỗ đen, và cho những người lãnh đạo các đội khoa học tại CERN đã khám phá ra boson Higgs.
Trong bài phát biểu của mình, Hawking cảm ơn Milner đã công nhận nghiên cứu lí thuyết của ông. Lí thuyết của Hawking rằng các lỗ đen không đen hẳn mà phát ra những hạt ngày nay gọi là bức xạ Hawking đã được chấp nhận rộng rãi, nhưng khó chứng minh được. Lỗ đen càng lớn, thì nó tỏa sáng càng yếu và bức xạ của nó càng khó phát hiện. “Tôi hi vọng các giải thưởng sẽ mang thêm sự công nhận đến cho một số trí tuệ lỗi lạc nhất trên thế giới và những thành tựu to lớn mà họ đã tạo ra,” Milner nói.
Nguồn: New Scientist
