Tương lai của tâm trí - Michio Kaku (Phần 14)

DARPA VÀ NÂNG CẤP CON NGƯỜI

Với chi phí của tất cả các nghiên cứu này, nó là chính đang để hỏi: Ai trả tiền cho nó? Các công ty tư nhân gần đây chỉ tỏ ra quan tâm đến công nghệ tiên tiến này, nhưng nó vẫn là một canh bạc lớn đối với nhiều công ty để tài trợ cho nghiên cứu mà không bao giờ có thể trả hết. Thay vào đó, một trong những người ủng hộ chính là DARPA, "Cơ quan nghiên cứu những dự án tiên tiến về phòng thủ của Lầu năm góc", đã dẫn đầu một số công nghệ quan trọng nhất của thế kỷ XX.

DARPA ban đầu được thiết lập bởi Tổng thống Dwight Eisenhower sau khi người Nga gửi vệ tinh Sputnik vào quỹ đạo vào năm 1957 và đã gây sốc cho thế giới. Nhận thấy rằng Mỹ có thể nhanh chóng vượt qua những người Xô Viết trong công nghệ cao, Eisenhower vội vàng thành lập cơ quan này để giữ cho đất nước cạnh tranh với người Nga. Trong những năm qua, rất nhiều dự án mà nó bắt đầu phát triển lớn đến nỗi chúng trở thành những thực thể độc lập cho chính chúng. Một trong những sản phẩm phụ đầu tiên của nó là Nasa – cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ.

Kế hoạch chiến lược của Darpa đọc giống như một điều gì đó từ khoa học viễn tưởng: “điều lệ duy nhất của nó là đổi mới triệt để”. Sự biện hộ duy nhất cho sự tồn tại của nó là "để đẩy nhanh tương lai thành hiện hữu." Các nhà khoa học Darpa đang liên tục đẩy ranh giới của những gì là vật chất. Như cựu quan chức Darpa Michael Goldblatt nói, họ cố gắng không vi phạm các định luật vật lý, "hoặc ít nhất là không cố ý. Hoặc ít nhất không quá một với một chương trình."

Nhưng những gì ngăn cách Darpa khỏi khoa học viễn tưởng là kỷ lục của nó, điều này thực sự đáng kinh ngạc. Một trong những dự án ban đầu của nó vào những năm 1960 là Arpanet, một mạng lưới viễn thông chiến đấu kết nối điện tử các nhà khoa học và các quan chức trong và sau Thế chiến III. Năm 1989, Quỹ khoa học quốc gia đã quyết định rằng, với sự tan rã không còn gì nghi ngờ nữa của khối Liên Xô, dự án không cần thiết để giữ bí mật, vì vậy nó đã giải mã công nghệ quân sự tuyệt mận này và về cơ bản đã cung cấp mật mã và bản thiết kế miễn phí. Arpanet cuối cùng sẽ trở thành Internet.

Khi Không quân Hoa Kỳ cần một cách để hướng dẫn tên lửa đạn đạo của nó trong không gian, Darpa đã giúp tạo ra Dự án 57, một dự án bí mật hàng đầu được thiết kế để định vị nơi đặt bom H trên các hầm tên lửa của Liên Xô vốn rất khó xác định trong một phản ứng trao đổi nhiệt hạch. Sau đó nó sẽ trở thành nền tảng cho Hệ thống định vị toàn cầu (GPS). Thay vì hướng dẫn tên lửa, ngày nay nó hướng dẫn những lái xe trên đường.

Darpa là một người chơi chủ chốt trong một loạt các phát minh đã thay đổi thế kỷ hai mươi và thế kỷ hai mươi mốt, bao gồm điện thoại di động, kính nhìn ban đêm, tiến bộ viễn thông và vệ tinh thời tiết. Tôi đã có cơ hội để tương tác với các nhà khoa học và các quan chức Darpa nhiều lần. Một lần tôi đã ăn trưa với một trong những cựu giám đốc của cơ quan này tại một buổi chiêu đãi đầy những nhà khoa học và nhà tương lai học. Tôi hỏi anh ta một câu hỏi luôn khiến tôi bận tâm: Tại sao chúng ta phải dựa vào những con chó để đánh hơi hành lý của chúng ta vì khả năng cao là có sự hiện diện của thuốc nổ? Chắc chắn các cảm biến của chúng ta đủ nhạy cảm để nhận được dấu hiệu của các hóa chất nổ. Anh ta trả lời rằng Darpa đã tích cực nhìn vào cùng một câu hỏi này nhưng đã nảy sinh một số vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng. Các cảm biến khứu giác của chó, anh nói, đã phát triển qua hàng triệu năm để có thể phát hiện một lượng ít các phân tử, và loại nhạy cảm đó rất khó để có sự thay thế tương đương, ngay cả với các cảm biến tinh chỉnh nhất của chúng ta. Có khả năng chúng ta sẽ tiếp tục dựa vào chó tại các sân bay trong tương lai gần.

Vào một dịp khác, một nhóm các nhà vật lý và kỹ sư của Darpa đã đến một buổi nói chuyện mà tôi đã đưa ra chủ đề về tương lai của công nghệ. Sau đó tôi hỏi họ liệu họ có bất kỳ mối quan tâm nào của riêng họ không. Có một mối quan tâm, họ nói, là hình ảnh nơi công chúng của họ. Hầu hết mọi người chưa bao giờ nghe nói về Darpa, nhưng một số liên kết nó với những âm mưu đen tối, bất chính, tất cả mọi thứ từ UFO che phủ, Khu vực 51, và Roswell cho tới kiểm soát thời tiết, vv Họ thở dài. Nếu chỉ một trong những tin đồn này là đúng, họ chắc chắn có thể sử dụng sự giúp đỡ từ công nghệ ngoài hành tinh để bắt đầu nghiên cứu của họ!

Với ngân sách 3 tỷ đô la, Darpa hiện đã đặt tầm nhìn của mình trên giao diện máy-não. Khi thảo luận về các ứng dụng tiềm năng, cựu quan chức của Darpa, Michael Goldblatt, đẩy tới ranh giới của trí tưởng tượng. Ông nói, "Hình dung xem nếu binh lính có thể giao tiếp chỉ bằng suy nghĩ... Hình dung xem mối đe dọa của cuộc tấn công sinh học không còn là điều quan trọng nữa. Và thử dự liệu rằng, trong một khoảnh khắc, một thế giới trong đó học tập là dễ dàng như ăn uống, và thay thế các bộ phận cơ thể bị hư hỏng như thuận tiện như là một việc được thông qua kiểu như ăn thức ăn nhanh. Những thứ tưởng như không thể như những tầm nhìn kiểu này, chính là công việc hàng ngày của Văn phòng Khoa học Quốc phòng – Defense Science Office [một chi nhánh của Darpa]."

Goldblatt tin rằng các sử gia sẽ kết luận rằng di sản lâu dài của Darpa sẽ là sự tăng cường phẩm chất và sức mạnh của con người, "Sức mạnh là tương lai lịch sử của chúng ta". Ông lưu ý rằng khẩu hiệu nổi tiếng "Be All You Can Be – Là Tất Cả Những Gì Bạn Có Thể Là" có một ý nghĩa mới khi kết hợp các tác động của sự nâng cao sức mạnh của con người. Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà Michael Goldblatt đang thúc đẩy sự tăng cường sức mạnh của con người một cách đầy mạnh mẽ tại Darpa. Con gái của ông bị bại não và đã bị giam cầm trong xe lăn suốt đời. Vì điều cô ấy cần trợ giúp được tác động bên ngoài, bệnh của cô ấy đã làm cô ấy chậm lại, nhưng cô ấy đã lại luôn vượt lên trên nghịch cảnh them nữa. Cô chuẩn bị học đại học và mơ ước mở một công ty cho riêng mình. Goldblatt thừa nhận rằng con gái ông là nguồn cảm hứng của ông. Như biên tập viên tờ "Washington Post", Joel Garreau đã lưu ý, "Những gì ông ấy đang làm là chi tiêu hàng triệu đô la để tạo ra những gì có thể là bước tiếp theo trong quá trình tiến hóa của con người. Tuy nhiên, nó đã xảy ra với ông ấy rằng công nghệ mà ông đang tạo ra có thể một ngày nào đó cho phép con gái ông ấy không chỉ bước đi trên đôi chân của cô ấy, mà con trở thành siêu nhân."

VẤN ĐỀ RIÊNG TƯ

Khi lần đầu tiên nghe về máy đọc tâm trí, người bình thường có thể lo ngại về sự riêng tư. Ý tưởng rằng một chiếc máy cất giấu ở đâu đó có thể đang đọc suy nghĩ thân mật của chúng ta mà không có sự cho phép của chúng ta là đáng lo ngại. Ý thức con người, như chúng ta đã nhấn mạnh, liên quan đến việc chạy mô phỏng liên tục về tương lai. Để các mô phỏng này chính xác, đôi khi chúng ta tưởng tượng các tình huống đi vào lãnh thổ bất đạo đức hoặc bất hợp pháp, nhưng cho dù có hay không có việc chúng ta hành động theo các kế hoạch này, chúng tôi muốn giữ riêng tư.

Đối với nhà khoa học, (nghiên cứu về) sự sống sẽ dễ dàng hơn nếu họ có thể đọc suy nghĩ của mọi người từ xa bằng cách sử dụng các thiết bị di động (chứ không phải bằng cách sử dụng mũ chụm đầu xấu xí hay việc phải mở hộp sọ ra), nhưng những định luật vật lý làm cho điều này cực kỳ khó khăn.

Khi tôi hỏi Tiến sĩ Nishimoto, người làm việc trong phòng thí nghiệm Berkeley của Tiến sĩ Gallant, về câu hỏi cho sự riêng tư, ông mỉm cười và trả lời rằng tín hiệu radio giảm đi nhanh chóng bên ngoài não, vì vậy những tín hiệu này quá khuếch tán và trở nên rất yếu cho bất cứ ai đứng cách xa vài mét. (Ở trường trung học, chúng ta đã học về định luật Newton và trọng lực giảm đi tỉ lệ với bình phương của khoảng cách, cho nên nếu bạn nhân đôi khoảng cách với một ngôi sao, trường hấp dẫn ấy sẽ giảm đi bởi hệ số bốn. Nhưng từ trường giảm nhanh hơn nhiều so với bình phương của khoảng cách. Hầu hết các tín hiệu giảm theo cấp lập phương hoặc mũ bốn ứng với khoảng cách giữa chúng, vì vậy nếu bạn tăng gấp đôi khoảng cách từ một máy MRI, từ trường ấy sẽ giảm xuống bởi một tham số cỡ gấp tám lần hoặc nhiều hơn.)

Hơn nữa, sẽ có sự can thiệp từ thế giới bên ngoài, thứ sẽ che giấu những tín hiệu yếu ớt phát ra từ não. Đây là một trong những lý do tại sao các nhà khoa học đòi hỏi điều kiện phòng thí nghiệm nghiêm ngặt để làm công việc của họ, và thậm chí sau đó họ chỉ có thể trích xuất chỉ một vài chữ cái, từ ngữ, hoặc hình ảnh từ bộ não đang suy nghĩ tại bất kỳ thời điểm nào. Công nghệ này không đủ để ghi lại những suy nghĩ nhiều như tuyết lở thường xuyên lưu thông trong não của chúng ta khi chúng ta đồng thời xem xét một vài chữ cái, từ, cụm từ hoặc thông tin cảm giác, vì vậy việc sử dụng những thiết bị này để đọc những gì diến ra trong đầu như xem trên các bộ phim sẽ không là điều có thể ngày hôm nay, và thậm chí sẽ là không thể trong nhiều thập kỷ tới.

Trong tương lai gần, việc quét não sẽ tiếp tục yêu tiếp cận trực tiếp vào bộ não con người trong điều kiện phòng thí nghiệm. Nhưng trong một sự kiện không chắc chắn rằng một người nào đó trong tương lai tìm được cách để đọc suy nghĩ từ xa, vẫn có biện pháp đối phó mà bạn có thể thực hiện. Để giữ cho những suy nghĩ quan trọng nhất của bạn là riêng tư, bạn có thể sử dụng lá chắn để chặn sóng não xâm nhập vào tay kẻ xấu. Điều này có thể được thực hiện với cái gọi là lồng Faraday, được phát minh bởi một nhà vật lý người Anh vĩ đại Michael Faraday vào năm 1836, mặc dù hiệu ứng này lần đầu tiên được quan sát bởi Benjamin Franklin. Về cơ bản, điện sẽ nhanh chóng phân tán xung quanh một lồng kim loại, sao cho điện trường bên trong lồng là zero. Để chứng minh điều này, các nhà vật lý (như bản thân tôi) đã bước vào một cái lồng kim loại mà các tia chớp điện lớn được bắn ra. Một cách kỳ diệu, chúng tôi không bị xây sát gì. Đây là lý do tại sao máy bay có thể bị sét đánh trúng và không bị hư hại, và tại sao cỏ dây cáp được phủ bằng các sợi kim loại. Tương tự như vậy, một lá chắn thần giao cách cảm sẽ bao gồm lá kim loại mỏng đặt xung quanh bộ não.

TELEPATHY QUA ĐẦU DO NANO – NANOPROBES TRONG NÃO

Có một cách khác để giải quyết một phần vấn đề riêng tư, cũng như khó khăn trong việc đặt các cảm biến ECOG vào não. Trong tương lai, có thể khai thác công nghệ nano, khả năng thao tác các nguyên tử riêng lẻ, để chèn một mạng lưới các nanô vào não thứ có thể chạm vào suy nghĩ của bạn. Những đầu dò nano này có thể được làm bằng các ống nano carbon, thứ dẫn điện và mỏng như luật vật lý nguyên tử cho phép. Những ống nano này được làm từ các nguyên tử carbon riêng biệt được xếp thành dạng ống có độ dày thành ống cỡ một vài phân tử. (Chúng là chủ đề của sự quan tâm khoa học mãnh liệt, và được mong đợi trong những thập kỷ tới để cách mạng hóa cách các nhà khoa học thăm dò não.)

Các nanoprobes sẽ được đặt chính xác trong những khu vực của não dành cho các hoạt động nhất định. Để truyền đạt lời nói và ngôn ngữ, chúng sẽ được đặt trong các thùy thái dương trái. Để xử lý hình ảnh trực quan, chúng sẽ được đặt trong vùng đồi (thalamus) và vỏ não thị giác. Cảm xúc sẽ được gửi qua nanoprobes trong hạch hạnh nhân amygdala và hệ thống limbic. Các tín hiệu từ những đầu dò nano này sẽ được gửi đến một máy tính nhỏ, thứ sẽ xử lý tín hiệu và gửi thông tin không dây đến máy chủ và sau đó là Internet.

Các vấn đề về bảo mật sẽ được giải quyết một phần, vì bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được khi suy nghĩ của bạn đang được gửi qua cáp hoặc Internet. Tín hiệu vô tuyến có thể được phát hiện bởi bất kỳ người ngoài cuộc nào với máy thu, nhưng tín hiệu điện được gửi dọc theo cáp không thể. Vấn đề mở hộp sọ để sử dụng các mắt lưới ECOG lộn xộn cũng được giải quyết, bởi vì các đầu dò nano có thể được chèn vào qua vi phẫu.

Một số nhà văn khoa học viễn tưởng đã phỏng đoán rằng khi trẻ sơ sinh được sinh ra trong tương lai, những nanoprobes này có thể được cấy một cách không đau đớn, do đó thần giao cách cảm trở thành một lối sống cho chúng. Ví dụ, trong StarTrek, cấy ghép thường được đặt vào trẻ em của Borg khi sinh để chúng có thể liên lạc giao tiếp với người khác. Những đứa trẻ này không thể tưởng tượng một thế giới mà thần giao cách cảm không tồn tại. Chúng nhận lấy điều đó là đương nhiên, và rằng rằng thần giao cách cảm là tiêu chuẩn.

Bởi vì những đầu dò nanô này nhỏ xíu, chúng sẽ vô hình với thế giới bên ngoài, do đó sẽ không có sự phá hoại xã hội. Mặc dù xã hội có thể khước từ cho ý tưởng chèn những đầu dò vĩnh viễn vào não, những nhà văn khoa học viễn tưởng này giả định rằng mọi người sẽ sử dụng ý tưởng áy bởi vì những đầu dò nano sẽ hữu ích, giống như những đứa trẻ thụ tinh trong ống nghiệm đã được xã hội chấp nhận hôm nay sau cuộc tranh cãi ban đầu xung quanh chúng.

VẤN ĐỀ PHÁP LÝ

Trong tương lai gần, câu hỏi không phải là liệu có ai đó có thể đọc được suy nghĩ của chúng ta một cách bí mật từ một thiết bị giấu kín, từ xa, nhưng liệu chúng ta có sẵn lòng cho phép những suy nghĩ của chúng ta được ghi lại hay không. Điều gì xảy ra, sau đó, nếu một số người vô đạo đức cố tình truy cập trái phép vào các tệp đó? Điều này đặt ra vấn đề đạo đức, vì chúng ta không muốn ý nghĩ của mình được đọc đi ngược lại ý muốn của chúng ta. Tiến sĩ Brian Pasley nói, "Có những mối quan tâm về đạo đức, chứ không phải với nghiên cứu hiện tại, nhưng với những phần mở rộng có thể có của nó. Phải có sự cân bằng. Nếu chúng ta bằng cách nào đó có thể giải mã suy nghĩ của ai đó ngay lập tức có thể có lợi ích to lớn cho hàng ngàn người tàn tật nghiêm trọng không thể giao tiếp ngay bây giờ. Mặt khác, có những lo ngại lớn nếu điều này được áp dụng cho những người không muốn điều đó."

Một khi nó trở thành có thể đọc được suy nghĩ của mọi người và thâu chép lại, một loạt các câu hỏi về đạo đức và pháp lý khác sẽ phát sinh. Điều này xảy ra bất cứ khi nào có bất kỳ công nghệ mới nào được giới thiệu. Trong lịch sử, nó thường mất nhiều năm trước khi luật pháp hoàn toàn có thể giải quyết các tác động của chúng.

Ví dụ, luật bản quyền có thể phải được viết. Điều gì xảy ra nếu ai đó đánh cắp phát minh của bạn bằng cách đọc suy nghĩ của bạn? Bạn có thể bảo vệ quyền sáng chế những suy nghĩ của bạn? Ai thực sự sở hữu ý tưởng?

Một vấn đề khác xảy ra nếu chính phủ có liên quan. Như John Perry Barlow, nhà thơ và nhà thơ trữ tình cho Grateful Dead, đã từng nói, "Dựa vào chính phủ để bảo vệ quyền riêng tư của bạn cũng giống như yêu cầu một con mèo lén lút ngồi trên cửa sổ của bạn bị mù." Cảnh sát có được phép đọc suy nghĩ của bạn khi bạn đang bị thẩm vấn không? Đã có tòa án đã được phán quyết về những trường hợp một tên tội phạm bị cáo buộc từ chối gửi DNA của mình như là bằng chứng. Trong tương lai, chính phủ sẽ được phép đọc những suy nghĩ của bạn mà không có sự đồng ý của bạn, và nếu có, chúng sẽ được chấp nhận tại tòa án? Chúng đáng tin cậy như thế nào? Trong cùng một cách mà máy dò nói dối MRI chỉ đo hoạt động của não tăng lên, điều quan trọng cần lưu ý là suy nghĩ về việc phạm tội và thực sự làm điều đó là hai điều khác nhau. Trong quá trình kiểm tra chéo, một luật sư bào chữa có thể cho rằng những suy nghĩ này chỉ là hiện tượng ngẫu nhiên và không có gì khác cả.

Một khu vực màu xám khác liên quan đến quyền của những người bị liệt. Nếu họ đang soạn thảo mong ước hay tài liệu pháp lý, liệu việc quét não có đủ để tạo một tài liệu pháp lý không? Giả sử rằng một người bị tê liệt hoàn toàn có tâm trí năng động, sắc bén và muốn ký hợp đồng hoặc quản lý tiền của mình. Những tài liệu này có hợp pháp không, vì công nghệ có thể không hoàn hảo?

Không có định luật vật lý nào có thể giải quyết những câu hỏi đạo đức này. Cuối cùng, khi công nghệ này chín muồi, những vấn đề này sẽ phải được giải quyết tại tòa án bởi các thẩm phán và ban hội thẩm.

Trong khi đó, các chính phủ và các tập đoàn có thể phải phát minh ra những cách thức mới để ngăn chặn gián điệp tinh thần. Công nghiệp gián điệp đã là một ngành công nghiệp hàng triệu đô la, với các chính phủ và các tập đoàn xây dựng các "phòng an toàn" đắt tiền thứ đã được quét tìm những bọ mạch và thiết bị nghe. Trong tương lai (giả sử một phương pháp có thể được phát ra để nghe sóng não từ xa), các phòng an toàn có thể phải được thiết kế sao cho tín hiệu não không bị rò rỉ cách vô tình tới thế giới bên ngoài. Những phòng an toàn này sẽ được bao quanh bởi những bức tường bằng kim loại, hình thành nên một chiếc lồng Faraday che chắn bên trong căn phòng từ thế giới bên ngoài.

Mỗi khi một dạng bức xạ mới đã được khai thác, các gián điệp đã cố gắng sử dụng nó để làm nghề, và sóng não có lẽ không phải là ngoại lệ. Trường hợp nổi tiếng nhất liên quan đến một thiết bị vi sóng nhỏ ẩn giấu trong Đại ấn/Great Seal của Hoa Kỳ tại đại sứ quán nước này ở Moscow. Từ năm 1945 đến năm 1952, nó đã truyền những thông điệp bí mật hàng đầu từ các nhà ngoại giao Hoa Kỳ trực tiếp đến Liên Xô. Ngay cả trong cuộc khủng hoảng Berlin năm 1948 và chiến tranh Triều Tiên, Liên Xô đã sử dụng vi bọ này để giải mã những gì mà Hoa Kỳ đang lên kế hoạch. Nó đã có thể vẫn tiếp tục rò rỉ bí mật ngay cả ngày hôm nay, cũng như thay đổi quá trình Chiến tranh Lạnh và lịch sử thế giới, nhưng nó đã vô tình bị phát hiện khi một kỹ sư người Anh nghe những cuộc trò chuyện bí mật trên một dải sóng phát thanh mở. Các kỹ sư của Hoa Kỳ đã bị sốc khi họ tách vi bọ nghe lén ấy ra; họ đã không phát hiện ra nó trong nhiều năm vì nó ở tình trạng thụ động, không cần nguồn năng lượng. (Liên Xô khéo léo né tránh sự phát hiện bởi vì con bọ đã được nạp năng lượng bởi các chùm vi sóng từ một nguồn từ xa.) Có thể các thiết bị gián điệp trong tương lai sẽ được thực hiện để chặn bắt sóng não.

Mặc dù phần lớn công nghệ này vẫn còn nguyên thủy, thần giao cách cảm đang dần dần trở thành một thực tế của cuộc sống. Trong tương lai, chúng ta có thể tương tác với thế giới qua tâm trí. Nhưng các nhà khoa học muốn vượt ra ngoài chỉ đọc tâm trí, đó là thụ động. Họ muốn có một vai trò tích cực - để di chuyển các vật thể bằng tâm trí. Telekinesis là một sức mạnh thường được gán cho các vị thần. Đó là quyền năng thiêng liêng để định hình thực tế theo mong muốn của bạn. Đó là biểu hiện cuối cùng của những suy nghĩ và mong muốn của chúng ta.

Chúng ta sẽ sớm có nó.

TƯƠNG LAI CỦA TÂM TRÍ - MICHIO KAKU
BẢN DỊCH CỦA ĐỖ BÁ HUY

<< Phần trước | Phần tiếp theo >>