Sự sống trong vũ trụ - kỳ 3
Stephen Hawking
... tốc độ tiến hóa sinh học của loài người chỉ khoảng một bit mỗi năm. Ngược lại, có khoảng 50 000 cuốn sách mới được xuất bản ở Anh mỗi năm, chứa cả trăm tỉ bit thông tin.
Khi các DNA tái tạo chính nó, sẽ có một số dị biến ngẫu nhiên. Một số dị biến như vậy là có hại và có thể dẫn đến sự phá hủy. Một số khác thì trung tính. Các dị biến này không ảnh hưởng đến cấu trúc của gene. Những dị biến như vậy sẽ đóng góp vào sự biến đổi từ từ cảu gene, và dường như xảy ra trong toàn bộ dân số. Một số dị biến lại phù hợp với sự tồn tại của các loài. Nó được lựa chọn bởi sự chọn lọc tự nhiên Darwin.
Trước hết, quá trình tiến hóa diễn ra một cách chậm chạp. Mất 2,5 tỉ năm để những tế bào đầu tiên tiến hóa thành các đa tế bào của động vật, và cả tỉ năm để tiến hóa từ cá sang bò sát, cho đến các động vật có vú. Nhưng khi đó sự tiến hóa dường như tăng tốc. Chỉ cần khoảng 100 triệu năm để đi từ động vật có vú đến chúng ta. Nguyên nhân ở đây là, cá chứa hầu hết các bộ phận quan trọng của con người, và động vật có vú thì chứa gần như đủ. Tất cả những gì cần thiết để sự tiến hóa từ các động vật có vú ban đầu như vượn cáo đến con người là một chút điều chỉnh tinh vi.
Nhưng với loài người, sự tiến hóa đạt đến giới hạn có tầm quan trọng có thể sánh ngang với sự phát triển của các DNA. Đó là sự phát triển của ngôn ngữ và đặc biệt là ngôn ngữ viết. Nó giúp cho thông tin có thể truyền đi, từ thế hệ này sang thế hệ khác nhờ các DNA. Không có sự biến đổi nào trong DNA của con người được tìm thấy về mặt sinh học trong 10 nghìn năm trở lại đây theo ghi nhận của lịch sử. Nhưng lượng tri thức có được từ thế hệ này sang thế hệ khác đã tăng lên một cách đáng kể. Các DNA trong con người hiện nay có khoảng 3 tỉ acid nucleic. Tuy nhiên, nhiều thông tin được mã hóa nhờ vào trật tự trong DNA đến mức thừa thải hay chưa cần dùng đến. Vì vậy, tổng lượng thông tin hữu ích trong gene của chúng ta tương đương với hàng trăm triệu bit. Một bit thông tin là câu trả lời cho 1 câu hỏi có hoặc không. Mỗi trang tiểu thuyết có thể chứa 2 triệu bit thông tin. Vì vậy mỗi con người tương đương với 50 cuốn tiểu thuyết lãng mạn của nhà xuất bản Mills and Boon. Một thư viện trung tâm của một quốc gia có thể chứa khoảng 5 triệu cuốn sách, hoặc khoảng 10 triệu bit. Vì vậy lượng thông tin được lưu lại trong các cuốn sách này là 1 trăm ngàn lần nhiều hơn so với trong DNA.
'Tìm kiếm'. Nguồn: dantri.com.vn
Thậm chí còn quan trọng hơn là thực tế, các thông tin trong sách có thể được sửa đổi và cải tiến liên tục ngày một nhanh. Chi mất vài triệu năm để tiến hóa từ loài vượn. Trong suốt thời gian đó, những thông tin hữu ích trong DNA của chúng ta có thể thay đổi một lượng chỉ vài triệu bit. Vì vậy, tốc độ tiến hóa sinh học của loài người chỉ khoảng một bit mỗi năm. Ngược lại, có khoảng 50 000 cuốn sách mới được xuất bản ở Anh mỗi năm, chứa cả trăm tỉ bit thông tin. Dĩ nhiên, phần lớn thông tin này là bỏ đi,và không dùng vào bất cứ việc gì cho sự sống. Nhưng thậm chí vì vậy, tốc độ tăng lên của các thông tin hữu ích là gấp cả triệu, nếu không muốn nói là cả tỉ lần, nhiều hơn so với DNA.
Điều này cho thấy chúng ta đang tiến vào thời kì mới của tiến hóa. Trước tiên, tiến hóa tiếp diễn bởi sự chọn lọc tự nhiên, từ những đột biến ngẫu nhiên. Trong thời kì Darwin này (thời kì chọn lọc tự nhiên chiếm ưu thế), khoảng 3,5 tỉ năm gần đây, đã tạo ra chúng ta, những người vẫn đang phát triển ngôn ngữ để trao đổi thông tin. Nhưng trong khoảng 10 000 cuối, chúng ta đang ở trong thời kì có tên gọi thời kì chuyển tiếp ngoài (a extenal transmission phase). Trong thời kì này, những ghi nhận bên trong của thông tin, được lưu trữ trong DNA không thay đổi mấy. Nhưng những ghi chú bên ngoài như trong sách hoặc một số hình thức lưu trữ khác, tăng lên một cách đáng kể. Một số người sử dụng cụm từ ‘tiến hóa’ chỉ để nói đến những biến chuyển bên trong của gene và chống lại việc dùng nó để áp dụng cho khả năng ghi nhận thông tin bên ngoài. Nhưng tôi nghĩ đó là một quan điểm quá khắt khe. Chúng ta hơn cả bộ gene của chúng ta. Chúng ta có thể không mạnh mẽ hơn và cũng chưa chắc thông minh hơn những tổ tiên sống trong hang động của mình. Nhưng những gì phân biệt chúng ta với họ chính là lượng tri thức mà chúng ta đúc kết được qua hàng 10 000 năm, và nhiều hơn hết là khoảng 300 năm trở lại đây. Tôi nghĩ cũng hợp lý nếu nhìn nhận dưới quan điểm rộng mở hơn, và bao gồm trong đó những biến chuyển thông tin từ bên ngoài, cũng như DNA, trong sự tiến hóa của loài người.
Thang thời gian của sự tiến hóa, trong thời kì biến đổi thông tin bên ngoài là thang thời gian dành cho sự tích hợp thông tin. Nó vào cở hàng trăm hay thậm chí hàng ngàn năm. Nhưng hiện nay, khoảng thời gian này giảm xuống còn khoảng 50 năm hoặc ít hơn. Trong tình huống khác, bộ não của chúng ta cùng với quá trình xử lý thông tin trong đó chỉ tiến hóa theo thang thời gian Darwin, hàng trăm của hàng nghìn năm. Điều này bắt đầu gây phiền toái. Vào thế kỉ 18, có lời đồn đại rằng một người đàn ông có thể đọc hết tất cả các cuốn sách được viết ra khi đó. Nhưng ngày nay, nếu bạn đọc một cuốn sách mỗi ngày, bạn phải mất khoảng 15 000 năm để đọc hết sách trong một thư viện quốc gia. Cũng thời gian đó, số lượng sách được viết ra còn nhiều hơn nữa.
Điều này có nghĩa là sẽ không có người nào có thể làm chủ nhiều hơn một góc bé tí của kho tri thức của loại người. Con người phải chuyên môn hóa trong những lĩnh vực ngày càng thu hẹp dần. Điều này tạo ra một giới hạn quan trọng trong tương lai. Chúng ta sẽ không thể tiếp tục trong một thời gian dài với tốc độ phát triển của tri thức theo hàm số mũ mà chúng ta đã có trong khoảng 300 năm trước đây. Một giới hạn thậm chí còn lớn và nguy hiểm hơn cho các thế hệ trong tương lai là chúng ta vẫn duy trì bản năng xâm lấn mà chúng ta đã từng có trước đó khi còn sống trong các hang động. Sự xâm lấn thông qua việc chinh phục hoặc giết chóc, cướp bóc lương thực và phụ nữ, có những thuận lợi nhất định để tồn tại và đang tăng lên trong thời điểm hiện nay. Nhưng ngày nay, nó có thể phá hủy toàn bộ loài người và tác động đến sự an bình trên Trái đất. Một cuộc chiến tranh hạt nhân vẫn là nguy hiểm hiện hữu, trong khi vẫn con những nguy hiểm rình rập khác như việc thải ra các virus công nghệ có tác động đến gene. Hoặc hiệu ứng nhà kính cũng đang trở nên bất ổn.
Không có thời gian để chờ đợi sự tiến hóa Darwin để làm chúng ta thông minh hơn và trở nên tốt hơn. Hiện nay chúng ta đã chuyển sang thời kì mới, có thể tạm gọi là thời kì tiến hóa tự thân, trong đó chúng ta sẽ làm thay đổi và cải tiến DNA của chính chúng ta. Đang có một kế hoạch sao chép lại toàn bộ chuỗi DNA của con người. Nó sẽ tiêu tốn một vài tỉ dollar, nhưng sẽ chẳng đáng là bao so với tầm quan trọng của nó. Một lần nữa, chúng ta sẽ đọc cuốn sách của sự sôngs, chúng ta sẽ bắt đầu viết lại nó theo cách chính xác. Trước hết, những dị biến sẽ bị kìm hãm để sửa chữa các gene lỗi. Chúng được quy định bởi những gene đơn, nên sẽ dễ dàng được nhận ra và chữa lành. Những thứ khác khó định lượng hơn như trí thông minh có thể được quy đinh bởi một số lớn các gene. Sẽ có nhiều khó khăn hơn để tìm thấy chúng và tác động đến những liên hệ giữa chúng. Hơn nữa, tôi chắc chắn rằng trong suốt thế kỉ tới, con người sẽ khám phá ra việc cần phải bổ khuyết cho trí thông minh và cả những bản năng như sự xâm lấn như thế nào.
Còn tiếp ....
