Đi tìm nguồn gốc của sét từ các tia gamma mây giông

Những vụ nổ tia gamma bí ẩn xuất hiện trong những thời khắc đầu tiên của một cơn bão, khi sét đánh giữa các đám mây, gợi ý nguồn gốc phát sinh ra tia sét.

Thậm chí hành khách đi trên máy bay đang bay phía trên các cơn bão có thể tắm mình trong luồng bức xạ nguy hiểm.

Các chớp tia gamma địa cầu (TGF) đã được phát hiện năm 1994 phát ra từ trên đỉnh của những đám mây giông. Để khảo sát nguồn gốc của chúng, Xuan-Min Shao ở Phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos, New Mexico, Hoa Kì, và David Smith ở trường Đại học California, Santa Cruz, đã so sánh các TGF phát hiện bởi vệ tinh RHESSI với trục thời gian của sét. Họ xác nhận các vụ nổ đó đi cùng với sét bên trong các đám mây. Sét kiểu này phổ biến hơn các tia đánh mạnh xuống đất, Smith cho biết.

Đi tìm nguồn gốc của sét. (Ảnh: Keith Kent/SPL)

Hai nhà nghiên cứu còn nhận thấy TGF xảy ra trong vài mili giây đầu tiên của cú sét. Kết quả này được sự hậu thuẫn của Steven Cummer ở trường Đại học Duke, Bắc Carolina, và các đồng sự. Họ liên hệ TGF với “mầm” ban đầu của sét phóng lên giữa các đám mây tích điện.

Morris Cohen tại Đại học Stanford, California, cho rằng các nghiên cứu trên cung cấp một manh mối để tìm hiểu xem sét đã bắt đầu như thế nào. Điện trường trong các đám mây thường gây ra tia lửa điện mặc dù rõ ràng nó quá yếu để làm việc đó. “Sét xảy ra sớm hơn cái nó nên như thế”, Cohen nói.

• Trung Thiên (theo New Scientist)

Bài trước | Bài kế tiếp