Khám phá ra boson Higgs, một hạt không nhìn thấy lí giải sự bí ẩn của khối lượng, dẫn đầu danh sách Top 10 thành tựu khoa học nổi bật năm 2012 do tạp chí Science của Mĩ công bố hôm qua.
Các nhà khoa học tin rằng, nếu không có boson Higgs thì chúng ta và tất cả những nguyên tử liên kết khác trong Vũ trụ sẽ không thể nào tồn tại.
Hạt Higgs mang tên của nhà vật lí Peter Higgs, năm nay 83 tuổi, một nhà khoa học hiền lành, nói năng nhẹ nhàng, người vào năm 1964 đã công bố một cơ sở khái niệm cho hạt vật chất vốn khó nắm bắt này. Nhà vật lí người Bỉ, Francois Englert, năm nay 79 tuổi, cũng có công đóng góp cho khái niệm đó.
Khám phá ra hạt Higgs là thành tựu khoa học nổi bật năm 2012, theo bình chọn của nhiều tạp chí khoa học danh tiếng.
Những thành tựu nổi bật khác, theo tạp chí Science, bao gồm:
- Các nhà khoa học ở Đức đã sử dụng một kĩ thuật mới xâu chuỗi trọn vẹn bộ gen của một nhóm người bí ẩn gọi là Denisovans, dựa trên một mẫu nhỏ xíu lấy từ xương ngón tay chừng 80.000 năm tuổi tìm thấy trong một hang động ở Siberia. Không có gì khác được biết về người Denisovans ngoài việc họ là người đương thời của người Neanderthals, một “họ hàng” khác của người hiện đại.
- Các nhà khoa học Nhật Bản đã tạo ra những tế bào trứng phát triển độc lập sử dụng tế bào gốc thời kì đầu lấy từ những con chuột trưởng thành. Đột phá trên làm tăng thêm hi vọng cho những người phụ nữ không có khả năng tự sinh trứng có thể được tạo trứng trong ống nghiệm từ tế bào gốc của họ rồi sau đó cấy ghép trở lại vào cơ thể họ.
- Các kĩ sư NASA cho Curiosity nặng 3,3 tấn trên hành tinh đỏ bằng một hệ thống tiếp đất mới lạ. Sự tiếp đất hoàn hảo như thế đảm bảo cho những nhà hoạch định chính sách ở NASA rằng một ngày nào đó họ có thể cho tiếp đất một chiếc xe khác ngay bên cạnh Curiosity và lấy về những mẫu đất đá mà cỗ xe này thu gom được mang về Trái đất.
- Sử dụng một laser tia X, thiết bị chiếu sáng gấp một tỉ lần những nguồn synchrotron truyền thống, cho phép các nhà khoa học xác định cấu trúc của một protein liên quan trong sự lây truyền bệnh ngủ châu Phi. Tiến bộ trên chứng minh cho tiềm năng giải mã protein của laser tia X mà những nguồn tia X bình thường không thể làm được.
- Một công cụ mới cho phép các nhà khoa học làm biến đổi hay khử hoạt tính gen ở những con vật thí nghiệm. Công nghệ này có thể hiệu quả, và thậm chí rẻ hơn, các kĩ thuật xử lí gen hiện nay và có thể cho phép các nhà khoa học tập trung vào những vai trò nhất định của gen và sự đột biến đối với sức khỏe và người bệnh.
- Các nhà khoa học xác nhận sự tồn tại của những fermion Majorana, những hạt vừa là phản hạt của chúng và tự phân hủy. Các nhà khoa học tin rằng những “qubit” (bit lượng tử) làm bằng những fermion Majorana có thể sử dụng để lưu trữ và xử lí dữ liệu hiệu quả hơn các bit hiện đang sử dụng trong máy tính kĩ thuật số.
- Dự án ENCODE cho biết 80% bộ gen người là hoạt tính và giúp kích hoạt hoặc ngừng kích hoạt gen. Thông tin có thể giúp các nhà khoa học tìm hiểu những yếu tố nguy cơ di truyền đối với bệnh tật.
- Một giao tiếp não-máy cho phép những người bị tê liệt cử động một cánh tay cơ giới bằng suy nghĩ của họ và tiến hành di chuyển trong ba chiều không gian. Công nghệ thử nghiệm đang tỏ ra triển vọng đối với những bệnh nhân tê liệt do đột quỵ hoặc tổn thương xương sống.
- Các nhà nghiên cứu người Trung Quốc đã khám phá ra thông số chưa biết cuối cùng của một mô hình mô tả những hạt dưới nguyên tử gọi là neutrino biến đổi như thế nào khi chúng truyền đi ở tốc độ gần bằng ánh sáng. Các kết quả cho thấy vật lí học neutrino một ngày nào đó sẽ có thể giúp các nhà nghiên cứu lí giải tại sao vũ trụ chứa nhiều vật chất như thế và chứa ít phản vật chất như thế.
Theo AFP
