CGPM bỏ phiếu thống nhất sẽ xét lại hệ SI

Hội nghị Toàn thể về Cân nặng và Đo lường (CGPM) tại cuộc họp gần đây nhất diễn ra ở Sčvres, Pháp, đã bỏ phiếu nhất trí với một đề xuất xem xét thay đổi ít nhất là một số trong bảy đơn vị đo cơ bản (giây, mét, kilogram, ampere, kelvin, mol và candela) được sử dụng ở hầu hết các nước văn minh ngày nay. Động thái này diễn ra sau những năm tranh cãi, đặc biệt là về kilogram, ampere, kelvin, và mol. Trong số này, kilogram chịu sức ép tranh luận nặng nề nhất vì nó vẫn được xây dựng trên một khoanh kim loại được bảo quản trong một tầng hầm với nhiều tầng khóa ở Paris. Chuẩn kilogran là chủ đề gây tranh cãi kể từ khi người ta phát hiện ra vào năm 1949 rằng khối lượng của nó đã thay đổi.

Bảy đơn vị đo cơ bản được dùng làm chuẩn đo, ngoài ra còn dùng làm phương tiện suy luận ra hầu hết những số đo khác (gram, giờ…). Khi khoa học trở nên chính xác hơn thì cũng đòi hỏi những phép đo ngày một chính xác hơn, và một số phương pháp cũ không sử dụng được nữa. Kilogram thiếu sót là hiển nhiên, nó là đơn vị duy nhất trong bảy đơn vị vẫn còn xây dựng trên một vật cụ thể. Một cách chính xác hơn để mô tả nó là sử dụng một hằng số cơ bản tìm thấy trong tự nhiên, ví dụ như hằng số Planck. Và đây chính là cái mà một nhóm nhỏ các nhà đo lường học đã đề xuất.

Ảnh do máy tính tạo ra của Nguyên mẫu Quốc tế Kilogram (IPK), được chế tạo bằng một hợp kim gồm 90% platinum và 10% iridium (tính theo trọng lượng) và được chế tác thành một khối trụ tròn đều (chiều cao = đường kính) 39,17 mm. IPK được bảo quản tại Cục Cân nặng và Đo lường Quốc tế ở Sčvres, ngoại ô Paris.

Peter Mohr, Terry Quinn, Barry Taylor và Edwin Williams mới đây đã hợp tác với nhau và cho công bố một bài bài trên tạp chí Metrologia khuyến nghị chuyển sang hằng số Planck, và cũng đồng thời thay đổi ba số đo cơ bản khác: ampere, kelvin, và mol. Và đây chính là nhóm tác giả đã vận động thay đổi tại cuộc họp mới đây của CGPM.

Tại cuộc họp trên, nhóm tác giả nhấn mạnh rằng mọi sự thay đổi mới đối với cách thức các số đo được xây dựng sẽ không làm thay đổi những cách thức cơ bản mà chúng được sử dụng hiện nay, ví dụ nước sẽ vẫn đông đặc ở 0^oC, và sôi ở 100^oC, các công thức nấu nướng sẽ vẫn sử dụng tốt và các kỉ lục thế giới ở những kì Olympic vẫn giữ nguyên,… Cái sẽ thay đổi là mức độ chính xác có thể dùng để mô tả khối lượng, khoảng cách, thời gian,… cho dù số đo đó được thực hiện ở đâu, khi nào, và do ai thực hiện.

Một ví dụ hay là mét, một số đo không cần thay đổi nữa. Ban đầu nó được định nghĩa trên một vết khắc trên thanh kim loại; nay nó được định nghĩa theo quãng đường ánh sáng truyền đi trong một chân không.

Động thái này của CGPM có nghĩa là các đề xuất sẽ được xem xét và sau đó bỏ phiếu tại cuộc họp lần tới vào năm 2014. Nếu các thay đổi đó được thông qua, thì lịch biểu triển khai chúng cũng sẽ được lập tại cuộc họp.

CGPM, còn gọi là conférence générale des poids et mesures, chỉ là một trong ba tổ chức có trách nhiệm duy trì Hệ Đơn vị Quốc tế (SI) theo nghị quyết của một hội nghị quốc tế tổ chức vào năm 1875.

Tham khảo: http://www.bipm.or … ention/cgpm/

Theo PhysOrg.com và New Scientist

Bài trước | Bài kế tiếp