Hệ mặt trời - Phần 4

Những đám mây khí xoáy tít trên bề mặt Mộc tinh. Những hành tinh nào là hành tinh khí khổng lồ?

CHƯƠNG 4
NHỮNG HÀNH TINH KHÍ KHỔNG LỒ

Bốn hành tinh xa Mặt trời nhất là Mộc tinh, Thổ tinh, Thiên Vương tinh và Hải Vương tinh. Những hành tinh này to lớn hơn nhiều so với những hành tinh đá. Các nhà thiên văn gọi chúng là những hành tinh khí khổng lồ. Những hành tinh khí khổng lồ có cấu tạo chủ yếu là chất khí. Chúng không có bề mặt cứng để chúng ta đứng lên đó.

Mỗi hành tinh khí khổng lồ có một bầu khí quyển dày. Những chất khí khác nhau cấu tạo nên khí quyển của từng hành tinh. Những chất khí này mang lại màu sắc khác nhau cho những hành tinh của chúng.

Những lớp chất lỏng nằm sâu bên dưới khí quyển của mỗi hành tinh khí khổng lồ. Lõi hành tinh có thể cấu tạo từ kim loại hoặc đá và băng. Các nhà thiên văn hiện nay vẫn đang nghiên cứu những lớp sâu bên dưới này.

Tất cả hành tinh khí khổng đều có những vành vây quanh. Một số vành cấu tạo từ bụi. Những vành khác thì cấu tạo từ đá và những khối băng. Những hành tinh khí khổng lồ còn có nhiều vệ tinh. Những vệ tinh lớn nhất có dạng cầu giống như Mặt trăng của Trái đất. Những vệ tinh nhỏ hơn thì trông gồ ghề như những củ khoai tây.

Mộc tinh là hành tinh thứ năm tính từ Mặt trời ra. Nó to lớn hơn bất kì hành tinh nào khác trong hệ mặt trời. Hơn 1300 Trái đất có thể lắp vừa bên trong nó.

Khí quyển của Mộc tinh là một nơi đầy bão tố. Một số cơn bão trông như các đốm trên hành tinh. Đốm Đỏ Lớn là cơn bão lớn nhất của Mộc tinh. Nó rộng gần bằng ba lần Trái đất. Cơn bão ấy đã kéo dài hàng trăm năm qua.

Có ba vành mỏng chuyển động xung quanh Mộc tinh. Chúng quá mỏng nên khó nhìn thấy trong đa số ảnh chụp của Mộc tinh. Bên ngoài các vành của Mộc tinh là nhiều vệ tinh của nó. Mộc tinh có ít nhất là 63 vệ tinh. Nhưng các nhà thiên văn vẫn đang phát hiện ra nhiều hơn.

Thổ tinh là hành tinh thứ sáu tính từ Mặt trời. Những trận cuồng phong đang hoành hành trong khí quyển của Thổ tinh. Những trận gió ấy mang mây khi khắp hành tinh. Các đám mây trông như những sọc viền dày.

Nhiều vành của Thổ tinh là lớn nhất và sáng nhất trong hệ mặt trời. Các vành có cấu tạo từ đá, băng, và bụi.

Thổ tinh có ít nhất 61 vệ tinh. Vệ tinh lớn nhất của nó có tên gọi là Titan. Titan là vệ tinh duy nhất trong hệ mặt trời có một bầu khí quyển dày.

Thiên Vương tinh là hành tinh thứ bảy tính từ Mặt trời. Nó nhỏ hơn Mộc tinh và Thổ tinh. Nhưng nó vẫn lớn hơn Trái đất đến 33 lần.

Có những vành mỏng vây quanh Thiên Vương tinh. Chúng không rộng hay sáng như các vành sao Thổ. Vì thế khó nhìn thấy chúng. Ít nhất có 27 vệ tinh quay xung quanh Thiên Vương tinh.

Hành tinh xa Mặt trời nhất là Hải Vương tinh. Nó chỉ hơi nhỏ hơn Thiên Vương tinh một chút. Hải Vương tinh là xứ sở lạnh lẽo và lộng gió. Gió thổi dữ dội trên khắp hành tinh. Chúng có thể chuyển động tới tốc độ 2400 km/h.

Năm cái vành của Hải Vương tinh rất mỏng. Chỉ một vành có những vết đốm đủ sáng để trông thấy từ Trái đất. Hành tinh trên cũng có ít nhất là 13 vệ tinh.

HỆ MẶT TRỜI
Laura Hamilton Waxman
Trần Nghiêm dịch

Phần tiếp theo >>

Bài trước | Bài kế tiếp