Ngày này năm xưa

[Trần Nghiêm]

29/05/1919 – Arthur Eddington và Andrew Crommelin kiểm tra lí thuyết tương đối tổng quát của Albert Einstein




Một trong những phép đo nổi tiếng nhất trong lịch sử thiên văn học thế kỉ 20 đã được tiến hành trong hành trình kéo dài vài tháng vào năm 1919. Các đội quan sát đến từ các trường đại học Greenwich và Cambridge ở Anh đã đến Brazil và Tây Phi để quan sát một kì nhật thực toàn phần xảy ra vào hôm 29 tháng 5 năm 1919. Mục tiêu của họ là xác minh xem đường đi của các tia sáng có bị lệch khi đi qua trường hấp dẫn mạnh của Mặt trời hay không. Các quan sát của họ sau đó được xem là sự xác minh hoàn hảo của thuyết tương đối rộng; nghĩa là các quan sát đó phù hợp với những tiên đoán của lí thuyết hấp dẫn mới do Albert Einstein phát triển hơn so với lí thuyết Newton truyền thống.

>> Xem tiếp bài viết
>> Tải về bài báo này

[Trần Nghiêm]

30/05/1908 – Ngày sinh nhà vật lí Hannes Alfvén



Hannes Olof Gosta Alfvén (30 tháng 5 năm 1908 - 02 tháng 4 năm 1995) là một kỹ sư điện, nhà vật lý plasma Thụy Điển, người đoạt Giải Nobel Vật lý năm 1970 Giải Nobel Vật lý cho đóng góp của ông đối với từ thủy động lực học. Ông mô tả các lớp của sóng từ thuỷ động lực học nay gọi là sóng Alfvén. Ông đã được đào tạo ngành kỹ sư điện và sau đó chuyển sang nghiên cứu và giảng dạy trong các lĩnh vực vật lý plasma và kỹ thuật điện. Alfvén có nhiều đóng góp cho vật lý plasma, bao gồm cả lý thuyết mô tả hành vi của cực quang, các vành đai bức xạ Van Allen, ảnh hưởng của bão từ vào từ trường Trái đất, các quyển từ mặt đất, và động lực học trong Ngân Hà.

[Trần Nghiêm]

31/05/1931 – Ngày sinh nhà vật lí John Robert Schrieffer



John Robert Schrieffer (sinh 31 tháng 5 năm 1931) là một nhà vật lí nổi tiếng người Mỹ. Năm 1972, ông đã được trao giải Nobel Vật lí cùng với John Bardeen và Leon Neil Cooper cho lý thuyết BCS, lý thuyết đầu tiên mô tả một cách rất thành công cơ chế vi mô của các vật liệu siêu dẫn loại 1.

Hiện nay, Robert Schrieffer đang thụ án tù 2 năm tại California do đã gây ra một tai nạn giao thông làm chết một người và làm bị thương bảy người khác.

[Trần Nghiêm]

01/06/1796 – Ngày sinh Nicolas Léonard Sadi Carnot



Nicolas Léonard Sadi Carnot (1796-1832), là một nhà vật lý người Pháp. Trong tác phẩm năm 1824 Những nhận xét về động năng của sự cháy và các loại máy móc dựa trên năng lượng này, ông đã lần đầu tiên đưa ra lý thuyết thành công về nhiệt năng, ngày nay được gọi là Chu kì Carnot, nhờ đó đặt nền tảng cho định luật thứ hai về nhiệt động lực học. Ông thường được xem như là "cha đẻ của nhiệt động học", người đưa ra các khái niệm Hiệu suất Carnot, Định lí Carnot, động cơ nhiệt Carnot, và các lĩnh vực khác. Ông thường được gọi bằng tên Sadi Carnot.

01/06/1831 - James Clark Ross khám phá ra Địa cực từ bắc.

[Trần Nghiêm]

02/06/1896 - Guglielmo Marconi đăng kí phát minh điện báo radio



Marchese Guglielmo Marconi (sinh 25 tháng 4 1874 - 20 tháng 7 1937) là một nhà phát minh người Italia. Ông được biết đến là người đã phát minh ra máy điện báo radio, một phát minh đặt nền tảng cho sự thành lập của vô số các công ty trên toàn cầu. Ông cùng Karl Ferdinand Braun là hai người người đồng đoạt giải Nobel vật lý năm 1909 "là sự công nhận những đóng góp của họ cho sự phát triển của ngành điện báo vô tuyến". Về cuối đời, Marconi là người ủng hộ chủ nghĩa Phát xít Ý [2] và là người biện hộ cho lý thuyết của họ.

[Trần Nghiêm]

03/06/1659 – Ngày sinh nhà thiên văn học David Gregory



David Gregory (3 tháng 6, 1659 – 10 tháng 10, 1708) là nhà toán học và thiên văn học người Scotland. Ông là giáo sư toán học tại trường Đại học Edinburgh, giáo sư thiên văn học tại trường Đại học Oxford, và là người chú giải cho tác phẩm Principia của Isaac Newton.

[Trần Nghiêm]

04/06/1783 – Anh em nhà Montgolfier thả khí cầu không khí nóng không người lái đầu tiên



Xem bài viết tại đây.

[Trần Nghiêm]

05/06/1819 – Ngày sinh nhà toán học và thiên văn học John Couch Adams



John Couch Adams (Ngày 5 tháng 6 năm 1819 - ngày 21 tháng 1 năm 1892) là một nhà toán học và thiên văn học Anh. Adams sinh ra ở Laneast, gần Launceston, Cornwall và qua đời tại Cambridge. Adams rất giỏi toán và nhanh chóng bị thiên văn học thu hút. Năm 1841, Adams lần đầu tiên đọc được các tính toán của Bouvard về quỹ đạo của Thiên Vương tinh. Các phép tính đó gây ấn tượng mạnh đối với ông, và ông quyết định khám phá xem cái gì đang ảnh hưởng đến quỹ đạo của Thiên Vương tinh. Ngày 3 tháng 7 năm 1841, ông đã viết một đoạn ghi chú như sau, “Hình thành một thiết kế... nghiên cứu, càng sớm càng tốt... các bất thường trong chuyển động của Thiên Vương tinh... để tìm hiểu xem có thể quy chúng là do sự tác động của một hành tinh chưa phát hiện ra nằm ngoài nó hay không”. Từ đó về sau, Adams dành hết thời gian rỗi của mình nghiên cứu các phép tính chứng minh cho lí thuyết của ông. Tháng 9 năm 1845, ông đã có bằng chứng toán học của riêng mình cho một hành tinh mới.

Thật không may, Adams ngần ngại nên đã không công bố các kết quả của ông trước công chúng. Thay vào đó, ông đã gửi các bài viết của mình đến cho nhà thiên văn học hàng đầu của nước Anh, ngài George Biddell Airy. Nhưng Airy hoàn toàn bỏ qua các kết quả của Adams. Nguyên do tại sao ông ta làm như vậy vẫn còn là một bí ẩn đối với các nhà sử học. Có khả năng vì Airy quá bận với công việc nghiên cứu của mình, hoặc có lẽ ông không nhìn thấy tầm quan trọng của các phép tính của Adams. Vì Airy không quan tâm đến các kết quả của Adams, cho nên chẳng ai khác ở nước Anh thời kì ấy có bất kì nỗ lực thật sự nào nhằm tìm kiếm xem có một hành tinh thứ tám hay không.

[Trần Nghiêm]

06/06/1850 – Ngày sinh nhà vật lí Karl Ferdinand Braun



Karl Ferdinand Braun (6 tháng 6 năm 1850 ở Fulda, Đức – 20 tháng 4 năm 1918 ở New York City, Hoa Kỳ) là một nhà phát minh, nhà vật lý người Đức. ông được nhận Giải Nobel Vật lý năm 1909 cho các nghiên cứu tiên phong về radio.

[Trần Nghiêm]

07/06/1826 – Ngày mất nhà vật lí Joseph von Fraunhofer



Joseph von Fraunhofer (6 tháng 3 năm 1787 - 7 tháng 6 nam 1826) là một nhà vật lý quang học người Đức. Ông được biết đến nhờ công lao khám phá ra phổ hấp thụ của ánh sáng Mặt Trời, một khám phá đã tạo nền tảng cho việc chế tạo ra kính quang phổ và các kính viễn vọng tiêu sắc.

[Trần Nghiêm]

08/05/1625 – Ngày sinh nhà thiên văn học Giovanni Domenico Cassini



Giovanni Domenico Cassini (8 tháng 6, 1625 – 14 tháng 12, 1712) là nhà toán học, nhà thiên văn học, kĩ sư và nhà chiêm tinh Italy/Pháp.

Cassini là người đầu tiên quan sát bốn vệ tinh của Thổ tinh. Ông còn là người phát hiện thấy Khoảng Cassini trong các vành sao Thổ (1675). Cùng với Robert Hooke, ông đã phát hiện ra Đốm Đỏ Lớn trên Mộc tinh (khoảng năm 1665). Khoảng năm 1690, Cassini là người đầu tiên quan sát chuyển động quay chênh lệch trong khí quyển của Mộc tinh.

Năm 1672, ông và người đồng nghiệp Jean Richer, bằng cách tính toán thị sai, hai người đã xác định khoảng cách từ sao Hỏa đến Trái đất, nhờ đó lần đầu tiên cho phép ước tính kích cỡ của hệ mặt trời.

Lúc đầu, Cassini quan niệm Trái đất là trung tâm của hệ mặt trời, nhưng những quan sát sau đó đã thuyết phục ông chấp nhận mô hình hệ mặt trời của Tycho Brahe, và cuối cùng là chấp nhận mô hình của Nicolaus Copernicus. Cassini còn bác bỏ lí thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, sau một thí nghiệm do ông tiến hành đề xuất một cách sai lầm rằng Trái đất thuôn dài tại hai cực của nó.
Cassini cũng là người đầu tiên thực hiện những phép đo kinh độ thành công bằng phương pháp do Galileo đề xuất, sử dụng sự che khuất của các vệ tinh của Mộc tinh làm đồng hồ đo.

[Trần Nghiêm]

09/06/1812 – Ngày sinh nhà thiên văn học Johann Gottfried Galle



Johann Gottfried Galle (9 tháng 6 1812 – 10 tháng 7 1910) là một nhà thiên văn học người Đức tại Đài thiên văn Berlin. Vào ngày 23 tháng 9 năm 1846, cùng với chàng sinh viên trợ lí Heinrich Louis d'Arrest, ông là người đầu tiên quan sát Hải Vương tinh, và biết rõ cái ông đang nhìn là gì. Ông đã sử dụng những tính toán của Urbain Le Verrier để biết phương hướng ngắm nhìn.

Trong sự nghiệp của mình, ông đã nghiên cứu sao chổi, và vào năm 1894 (với sự giúp đỡ của Andreas Galle), ông đã công bố một danh sách gồm 414 sao chổi. Bản thân ông đã khám phá ra ba sao chổi trong khoảng thời gian ngắn từ hôm 2 tháng 12, 1839 đến 6 tháng 3, 1840. Ông qua đời ở Potsdam, hưởng thọ 98 tuổi.

Hai miệng hố, một trên Mặt trăng và một “bộ mặt vui vẻ” trên Hỏa tinh, tiểu hành tinh 2097 Galle, và một vành của Hải Vương tinh được mang tên ông.

[Trần Nghiêm]

10/06/1836 – Ngày mất André-Marie Ampère



André-Marie Ampère (20 tháng 1, 1775 – 10 tháng 6, 1836) là nhà vật lý người Pháp và là một trong những nhà phát minh ra điện từ trường và phát biểu thành định luật mang tên ông (định luật Ampere). Đơn vị đo cường độ dòng điện được mang tên ông là ampere.

[Trần Nghiêm]

11/06/1867 – Ngày sinh nhà vật lí Charles Fabry



Maurice Paul Auguste Charles Fabry (11 tháng 6, 1867, Marseille – 11 tháng 12, 1945, Paris) là một nhà vật lí người Pháp.

Ông và Henri Buisson đã khám phá ra tầng ozone vào năm 1913. Trong lĩnh vực quang học, ông đã nêu ra một lời giải thích cho hiện tượng các vân giao thao. Cùng với người đồng nghiệp Alfred Pérot, ông đã phát minh ra giao thoa kế Fabry–Pérot.

Trong sự nghiệp của mình, Fabry đã cho công bố 197 bài báo khoa học, 14 quyển sách, và hơn 100 bài báo phổ biến kiến thức.

[Trần Nghiêm]

12/06/1937 – Ngày sinh nhà toán học Vladimir Arnold



Vladimir Igorevich Arnold (sinh ngày 12 tháng 6 năm 1937 tại Odessa, Liên Xô - 3 tháng 6 năm 2010 tại Paris) là một trong những nhà toán học có nhiều cống hiến nhất trên thế giới. Trong lúc ông nổi tiếng với định lý Kolmogorov-Arnold-Moser về độ ổn định của hệ thống Hamiltonian, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng khác trong nhiều lãnh vực bao gồm học thuyết về hệ thống động lực, Địa hình học, Hình học đại số, Cơ học Cổ điển và Định lý duy nhất suốt hơn 45 năm sau khi ông tìm được đáp án cho bài toán thứ 13 của Hilbert vào năm 1957.

[Trần Nghiêm]

13/06/1831 – Ngày sinh James Clerk Maxwell



James Clerk Maxwell (13 tháng 6 năm 1831 tại Edinburgh, Scotland – 5 tháng 11 năm 1879) là một nhà toán học, một nhà vật lý học người Scot. Ông đã đưa ra hệ phương trình miêu tả những định luật cơ bản về điện trường và từ trường được biết đến với tên gọi phương trình Maxwell. Đây là hệ phương trình chứng minh rằng điện trường và từ trường là thành phần một trường thống nhất, điện từ trường. Ông cũng đã chứng minh rằng trường điện từ có thể truyền đi trong không gian dưới dạng sóng với tốc độ không đổi là 300 000 km/s, và đưa ra giả thuyết rằng ánh sáng là sóng điện từ.

Có thể nói Maxwell là nhà vật lý học thế kỉ 19 có ảnh hưởng nhất tới nền vật lý của thế kỉ 20, người đã đóng góp vào công cuộc xây dựng mô hình toán học mới của nền khoa học hiện đại. Vào năm 1931, nhân kỉ niệm 100 ngày sinh của Maxwell, Albert Einstein đã ví công trình của Maxwell là "sâu sắc nhất và hiệu quả nhất mà vật lý học có được từ thời của Isaac Newton".

13/06/1773 – Ngày sinh Thomas Young



Thomas Young (13 tháng 6, 1773 – 10 tháng 5, 1829) là một nhà bác học người Anh. Ông nổi tiếng vì đã góp một phần công sức trong việc giải mã các chữ tượng hình Ai Cập (cụ thể là hòn đá Rosetta) trước khi Jean-François Champollion phát triển công trình của mình. Ông được nhiều nhà khoa học ca tụng, trong đó có Herschel, Helmholtz, Maxwell, Einstein và nhiều người khác.

Young đã có nhiều đóng góp khoa học quý báu trong nhiều lĩnh vực như thị giác, ánh sáng, cơ học vật rắn, năng lượng, sinh lý học, ngôn ngữ học, sự hòa âm và Ai Cập học.

13/06/1911 – Ngày sinh Luis Alvarez



Luis W. Alvarez (13/11/1911 - 1/9/1988) là một nhà vật lý thực nghiệm và nhà phát minh Hoa Kỳ. Ông được trao giải Nobel Vật lý năm 1968 cho "đóng góp vào Vật lý hạt cơ bản, tìm ra các trạng thái cộng hưởng góp phần phát triển kỹ thuật sử dụng buồng bọt hydrogen và phân tích dữ liệu". Ông đã đã dành gần như tất cả trong sự nghiệp chuyên nghiệp của mình trên các giảng viên của Đại học California, Berkeley. Tạp chí vật lý Hoa Kỳ nhận xét, "Luis Alvarez (1911-1988) là một trong những nhà vật lý thực nghiệm có thu hoạch nhiều và rực rỡ nhất của thế kỷ hai mươi." Ông đã được trao giải Nobel Vật lý năm 1968, và đã có hơn 40 bằng sáng chế, một số trong đó đã dẫn đến sản phẩm thương mại.

[Trần Nghiêm]

14/06/1847 - Robert von Bunsen phát minh ra lò đốt Bunsen



Robert Wilhelm Eberhard Bunsen (ngày 31 tháng 3, năm 1811  – ngày 16 tháng 8, năm 1899) là nhà hóa học người Đức. Ông nghiên cứu quang phổ phát xạ của các nguyên tố bị nung nóng, và phát hiện ra caesium (năm 1860) và rubidium (năm 1861) cùng với với Gustav Kirchhoff. Bunsen phát triển một số phương pháp phân tích khí, là người tiên phong trong quang hóa, và đã làm việc đầu trong lĩnh vực hóa học a sen hữu cơ. Cùng với trợ lý phòng thí nghiệm của ông, Peter Desaga, ông đã phát triển các lò đốt Bunsen, một sự cải tiến về các lò đốt phòng thí nghiệm sau đó sử dụng. Giải thưởng Bunsen-Kirchhoff cho quang phổ được đặt theo tên Bunsen và Kirchhoff.

[Trần Nghiêm]

15/06/1752 - Ben Franklin tiến hành thí nghiệm cái diều bay huyền thoại



(có tài liệu ghi là ngày 10/6, ngày chính xác thì không ai rõ)

Vào một ngày hè năm 1752, Benjamin Franklin đã tiến hành một thí nghiệm với các đám mây tích điện. Ông thả một cái diều tự tạo trong một cơn giông. Cái diều may từ vải lụa gắn trên một khung chữ thập bằng gỗ, với một sợi dây sắt dài chừng một foot thò ra phía trên cái diều. Một cái khóa buộc với đầu của dây kim loại nối với cái diều và đầu kia của khóa buộc với dải ruy băng bằng lụa mà Benjamin giữ trong tay trong khi thả diều. Một tia sét đánh vào sợi dây diều và truyền xuống khóa gây ra một tia lửa điện. Điều này chứng tỏ rằng sét là dòng điện phát sinh từ các đám mây có thể dẫn xuống đất. Đã có một thời những tòa nhà cao tầng bị phá hỏng khá thường xuyên bởi tia sét. Và Benjamin Franklin đã phát minh ra cột thu lôi bảo vệ cho các tòa nhà.

Mời xem bài viết: Phần 1, Phần 2

[Trần Nghiêm]

16/06/1888 – Ngày sinh nhà vật lí Alexander Alexandrovich Friedman



Alexander Alexandrovich Friedman hay Friedmann (tiếng Nga: Александр Александрович Фридман) (16 tháng 6 1888, Saint Petersburg, Đế quốc Nga – 16 tháng 9 1925, Leningrad, Liên Xô) là một nhà vũ trụ học và toán học người Nga và Xô Viết. Ông được mệnh danh là "người làm cho vũ trụ giãn nở".

Ông tìm ra nghiệm giãn nở vũ trụ cho phương trình trường Einstein vào năm 1922.(Ferguson, 1991: 67). Các tài liệu Friedman viết năm 1924, bao gồm "Über die Möglichkeit einer Welt mit konstanter negativer Krümmung des Raumes" (Về khả năng của một thế giới với hằng số cong không gian âm) xuất bản bởi tạp chí vật lý Đức Zeitschrift für Physik (Cuốn 21, tr. 326-332), thể hiện rằng ông đã tìm ra cả 3 mô hình Friedman diễn tả độ cong dương, không và âm tương ứng, một thập kỉ trước khi Robertson và Walker công bố các phân tích của họ.

Các mô hình này của thuyết tương đối sau đó đã tạo nên cơ sở của Big Bang và lý thuyết vũ trụ tĩnh tại. Các nghiên cứu của Friedman ủng hộ cả hai lý thuyết như nhau, vì thế lý thuyết vũ trụ tĩnh tại đã không bị bỏ đi cho đến khi người ta đo được các bức xạ nền và bỏ lý thuyết này để theo mô hình Vụ nổ lớn.

Lời giải của phương trình trường Einstein trong đó mô tả một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng được gọi là "Vũ trụ Friedmann-Lemaître-Robertson-Walker", hay "FLRW", đặt theo tên của Friedman, và Robertson, Walker và Georges Lemaître những người đã nghên cứu vấn đề này vào thập niên 1920 và 1930, độc lập với Friedman.

Bên cạnh thuyết tương đối rộng, Friedman còn nghiên cứu thủy động lực học và thủy văn. Vào tháng 6 năm 1925, ông được phong làm viện trưởng của Viện Đo đạc Địa chất Trung ương tại Leningrad. Vào tháng 7 năm 1925, ông tham dự vào một chuyến bay khinh khí cầu lập kỉ lục, chạm tới độ cao 7400 m.

[Trần Nghiêm]

17/06/1832 – Ngày sinh nhà vật lí William Crookes



William Crookes (17 tháng 6 1832 – 4 tháng 4 1919) là nhà hóa học và vật lí học người Anh. Ông nghiên cứu quang phổ học. Ông là một nhà tiên phong nghiên cứu ống chân không, và đã phát minh ra ống Crookes.

[Trần Nghiêm]

18/06/2009 – NASA phóng Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt trăng



Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt trăng (LRO) là một phi thuyền vũ trụ rô bôt của NASA hiện đang quay xung quanh Mặt trăng trên quỹ đạo 50 km. Sứ mệnh LRO là một tiền thân cho những sứ mệnh có người lái trong tương lai đi lên Mặt trăng của NASA. Một chương trình lập bản đồ chi tiết sẽ nhận dạng những nơi hạ cánh an toàn, xác định các nguồn tài nguyên tiềm năng trên Mặt trăng, xác định đặc trưng của môi trường bức xạ, và chứng minh công nghệ mới.

Phi thuyền sẽ lập một bản đồ 3D của bề mặt chị Hằng và cung cấp một số ảnh chụp đầu tiên của thiết bị Apollo còn để lại trên Mặt trăng. Những bức ảnh đầu tiên của LRO đã được công bố hôm 2 tháng 7, 2009, cho thấy một vùng cao nguyên mặt trăng ở phía nam Biển Nubium.

Cũng rời bệ phóng hôm 18 tháng 6, 2009 với LRO là Vệ tinh Cảm biến và Quan sát Miệng hố Mặt trăng (LCROSS), vệ tinh tiên phong thuộc Chương trình Tiền thân Rô bôt Mặt trăng, đây là sứ mệnh đầu tiên của Mĩ lên Mặt trăng trong hơn 10 năm qua. LRO và LCROSS là những sứ mệnh đầu tiên được phóng lên là một phần của chương trình Tầm nhìn Thám hiểm Vũ trụ của nước Mĩ.
Tổng chi phí của sứ mệnh theo báo cáo là 583 triệu USD, trong đó phi thuyền chính LRO là 504 triệu USD và vệ tinh LCROSS là 70 triệu USD.

[Trần Nghiêm]

19/06/1623 – Ngày sinh Blaise Pascal



Blaise Pascal (19 tháng 6 năm 1623–19 tháng 8 năm 1662) là một nhà toán học, nhà vật lý học, triết gia người Pháp. Ông được tiếp thu nền giáo dục từ người cha của ông. Ngay từ thời trẻ Pascal đã nổi tiếng là thần đồng. Các tác phẩm ban đầu của ông là về tự nhiên và các khoa học ứng dụng, nơi ông đã có những đóng góp quan trọng vào việc xây dựng một máy tính cơ khí, các nghiên cứu về chất lỏng, trình bày các khái niệm về áp suất và chân không bằng việc khái quát tác phẩm của Evangelista Torricelli.

Trong lĩnh vực toán học, Pascal đã giúp tạo ra hai lĩnh vực nghiên cứu mới. ông đã viết một luận án quan trọng về đối tượng của hình học ánh xạ ở độ tuổi 16. Cùng với Pierre de Fermat xây dựng lý thuyết xác suất, đây là công trình có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của kinh tế học hiện đại và các khoa học xã hội.

Sau đó ông đã từ bỏ lĩnh vực khoa học, ông dành tâm sức vào triết học và thần học. Ông đã viết hai tác phẩm nổi tiếng trong thời kỳ đó.

Pascal đã phải chịu đựng các ốm đau trong suốt cuộc đời và đã chết ở độ tuổi 39, chỉ hai tháng sau lần sinh nhật thứ 39 của ông.

[Trần Nghiêm]

20/06/1995 – Phi thuyền vũ trụ Ulysses lần thứ 2 đi qua phía sau Mặt trời



Ulysses là phi thuyền vũ trụ rô bôt được thiết kế để nghiên cứu Mặt trời, là một dự án hợp tác của NASA và Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA). Phi thuyền vốn có tên là Odysseus. Nó được đặt tên lại là Ulysses, từ Latin của "Odysseus" theo yêu cầu của ESA không những để tôn vinh người anh hùng trong thần thoại của Homer, mà còn nhắc tới mô tả của Dante trong tác phẩm Địa ngục. Kế hoạch ban đầu định phóng phi thuyền vào tháng 5/1986 trên tàu con thoi vũ trụ Challenger. Do sự tổn thất của Challenger, việc phóng Ulysses bị hoãn lại đến ngày 6 tháng 10, 1990 trên tàu Discovery (sứ mệnh STS-41). Sứ mệnh của phi thuyền là nghiên cứu Mặt trời ở mọi vĩ độ. Để làm nhiệm vụ này đòi hỏi phải có sự lệch mặt phẳng quỹ đạo. Do những hạn chế thay đổi vận tốc của tàu con thoi và Tầng Trên Phi Quán Tính (IUS), nhiệm vụ này được thực hiện nhờ việc cho chạm trán với Mộc tinh để ảnh hưởng đến mặt phẳng quỹ đạo thay vì sử dụng động cơ đốt. Nhu cầu chạm trán với Mộc tinh có nghĩa là Ulysses không thể hoạt động nhờ pin mặt trời và thay vậy, năng lượng được cung cấp bởi một máy phát nhiệt điện đồng vị phóng xạ (RTG).

[Trần Nghiêm]

21/06/1781 – Ngày sinh Siméon Denis Poisson



Siméon Denis Poisson (21 tháng 6, 1781 – 25 tháng 4, 1840), là nhà toán học, nhà hình học và nhà vật lí học người Pháp. Ông có nhiều thành tựu nghiên cứu quan trọng, nhưng trong giới hàn lâm khoa học ông còn là người phản bác cuối cùng của lí thuyết sóng của ánh sáng và đã bị Augustin-Jean Fresnel chứng minh là sai.

[Trần Nghiêm]

22/06/1864 – Ngày sinh nhà toán học Hermann Minkowski



Hermann Minkowski (22 tháng 6, 1864 tại Kaunas, Litva - 12 tháng 1, 1909, tại Göttingen) là một nhà toán học Đức gốc Litva, người đã phát triển hình học của các số và đã sử dụng phương pháp hình học để giải các bài toán khó trong lý thuyết số, vật lý toán và lý thuyết tương đối.

Hermann Minkowski sinh tại Aleksotas (ngoại ô của Kaunas, Litva) trong một gia đình gốc Đức, Ba Lan và Do Thái. Tại Đức, ông học ở Đại học Berlin và Königsberg, nơi ông nhận học vị tiến sĩ năm 1885 dưới sự hướng dẫn của Ferdinand von Lindemann. Khi còn là sinh viên tại Königsberg, năm 1883 ông đã được nhận giải thưởng Toán học của Viện khoa học Pháp cho các công trình về lý thuyết các dạng toàn phương.

Hermann Minkowski đã dạy tại Đại học Bonn, Göttingen, Königsberg và Zurich. Tại Viện bách khoa liên bang (Federal Polytechnic Institute), nay là ETH Zurich, ông là một trong những thầy giáo của Einstein.

[Trần Nghiêm]

23/06/1912 – Ngày sinh nhà toán học Alan Turing



Tượng tưởng nhớ Alan Turing tại Sackville Park, Manchester

Alan Mathison Turing (23 tháng 6, 1912 – 7 tháng 6, 1954) là một nhà toán học, logic học và mật mã học người Anh thường được xem là cha đẻ của ngành khoa học máy tính. Phép thử Turing (Turing test) là một trong những cống hiến của ông trong ngành trí tuệ nhân tạo: thử thách này đặt ra câu hỏi rằng máy móc có khi nào đạt được ý thức và có thể suy nghĩ được hay không. Ông đã hình thức hóa khái niệm thuật toán và tính toán với máy Turing, đồng thời đưa ra phiên bản của "Turing", mà ngày nay được đông đảo công chúng chấp nhận, về luận đề Church-Turing, một luận đề nói rằng tất cả những gì tính được bằng thuật toán đều có thể tính được bằng máy Turing.

Trong Đệ nhị thế chiến, Turing đã từng làm việc tại Bletchley Park, trung tâm giải mật mã của Anh, và một thời là người chỉ huy của Hut 8, một bộ phận của Anh có trách nhiệm giải mật mã của hải quân Đức. Ông đã sáng chế ra nhiều kỹ thuật phá mật mã của Đức, trong đó có phương pháp nối các máy giải mã lại với nhau thành một bộ bombe, một máy điện-cơ để tìm ra công thức cài đặt cho máy Enigma.

Sau chiến tranh, ông công tác tại Phòng thí nghiệm Vật lý Quốc gia (National Physical Laboratory), và đã tạo ra một trong những đồ án thiết kế đầu tiên của máy tính có khả năng lưu trữ chương trình (stored-program computer), nhưng nó không bao giờ được kiến tạo thành máy. Năm 1947 ông chuyển đến Đại học Victoria tại Manchester để làm việc, đa số trên phần mềm cho máy Manchester Mark I, lúc đó là một trong những máy tính hiện đại đầu tiên, và trở nên quan tâm tới sinh học toán học. Ông đã viết bài báo về cơ sở hóa học của sự tạo hình,[1] và ông cũng đã dự đoán được các phản ứng hóa học dao động chẳng hạn như phản ứng Belousov–Zhabotinsky, được quan sát thấy lần đầu tiên trong thập niên 1960.

[Trần Nghiêm]

24/06/1883 – Ngày sinh nhà vật lí Victor Franz Hess



Victor Francis Hess (24 tháng 6, 1883 – 17 tháng 12, 1964) là nhà vật lí người Mĩ gốc Áo, người đã khám phá ra tia vũ trụ.
Từ năm 1911 đến 1913, Hess đã tiến hành nghiên cứu mang đến cho ông Giải Nobel Vật lí năm 1936. Trong nhiều năm trời, các nhà khoa học cảm thấy khó hiểu trước các mức bức xạ ion hóa đo được trong khí quyển. Giả thuyết lúc ấy là bức xạ trên giảm khi độ cao tăng, tức là khi khoảng cách đến nguồn phát bức xạ là Trái đất tăng. Các điện nghiệm được quan sát trước đó đã mang lại một số đo gần đúng của bức xạ trên, nhưng nó cho biết càng lên cao mức độ bức xạ thật ra lại tăng lên. Hess giải quyết bí ẩn này trước tiên bằng cách tăng độ chính xác của thiết bị đo, sau đó tự mình mang thiết bị lên cao trong một quả khí cầu. Ông đã đo có hệ thống bức xạ trên ở độ cao lên tới 5,3 km trong năm 1911-1912. Những chuyến bay mạo hiểm như thế được thực hiện cả ban ngày lẫn ban đêm.

Kết quả nghiên cứu mạo hiểm của Hess được công bố trên tạp chí Proceedings of the Viennese Academy of Sciences, và cho biết mức độ bức xạ giảm từ mặt đất lên tới độ cao 1 km, nhưng trên 1 km thì mức độ bức xạ tăng lên trở lại, với mức độ bức xạ ở độ cao 5 km tăng gấp đôi mức độ bức xạ ở mực nước biển. Kết luận của ông là có những bức xạ từ không gian bên ngoài thâm nhập vào bầu khí quyển, và khám phá của ông được Robert Andrews Millikan xác nhận vào năm 1925; chính Millikan đã đặt ra cái tên “tia vũ trụ”. Khám phá của ông đã mở ra đường cho nhiều khám phá mới trong lĩnh vực vật lí hạt nhân.

[Trần Nghiêm]

25/06/1907 – Ngày sinh nhà vật lí J. Hans D. Jensen



Johannes Hans Daniel Jensen (25 tháng 6, 1907 – 11 tháng 2, 1973) là nhà vật lí hạt nhân người Đức. Trong Thế chiến thứ hai, ông tham gia dự án năng lượng hạt nhân của Đức có tên gọi là Câu lạc bộ Uranium, trong đó ông đã có những đóng góp cho việc phân tách các đồng vị uranium. Sau chiến tranh, Jensen là giáo sư tại trường Đại học Heidelberg.

Jensen nhận nửa giải Nobel Vật lí 1963 cùng với Maria Göppert-Mayer cho đề xuất của họ về mô hình lớp vỏ hạt nhân.

25/06/1928 – Ngày sinh nhà vật lí Alexei Alexeyevich Abrikosov



Alexei Alexeyevich Abrikosov (25 tháng 6, 1928) là nhà vật lí lí thuyết người Nga, người đã có những đóng góp lớn cho lĩnh vực vật lí vật chất ngưng tụ. Ông được trao Giải Nobel Vật lí năm 2003.

[Trần Nghiêm]

26/06/1824 – Ngày sinh nhà vật lí William Thomson



William Thomson (Huân tước Kelvin, 26/06/1824 – 17/12/1907) là một nhà vật lý, toán học, nhà phát minh vĩ đại người Scotland, là một giáo sư Đại học Glasgow, Scotland. Ông được phong tước vị Hoàng gia Anh là Huân tước Kelvin (lấy theo tên dòng sông Kelvin chảy qua trường Glasgow) vì những đóng góp vĩ đại của ông cho sự phát triển khoa học kỹ thuật cũng như sự lớn mạnh của trường Glasgow. Tên Kelvin của ông cũng được đặt cho thang nhiệt độ tuyệt đối.

[Trần Nghiêm]

27/06/1931 – Ngày sinh nhà vật lí Martinus J. G. Veltman



Martinus Justinus Godefriedus Veltman (sinh ngày 27 tháng 6, 1931 ở Waalwijk) là một nhà vật lí lí thuyết người Hà Lan. Ông cùng nhận Giải Nobel Vật lí năm 1999 với Gerardus 't Hooft, học trò cũ của ông, cho công trình của họ về lí thuyết hạt.

[Trần Nghiêm]

28/06/1906 – Ngày sinh nhà vật lí Maria Goeppert-Mayer



Maria Goeppert-Mayer (28 tháng 6, 1906 – 20 tháng 2, 1972) là nhà vật lí lí thuyết người Mĩ gốc Đức, người nhận Giải Nobel Vật lí cho việc đề xuất mô hình lớp vỏ hạt nhân của hạt nhân nguyên tử. Bà là người phụ nữ thứ hai nhận giải thưởng này, sau Marie Curie.

[Trần Nghiêm]

29/06/1868 – Ngày sinh nhà thiên văn học George Ellery Hale



George Ellery Hale (June 29, 1868 – February 21, 1938) là nhà thiên văn học người Mĩ. Khi còn học ở MIT, ông đã nổi tiếng vì phát minh ra nhật phổ kế, với thiết bị đó ông đã khám phá ra các xoáy mặt trời. Năm 1908, ông đã sử dụng hiệu ứng Zeeman cùng với một nhật phổ kế cải tiến chứng minh rằng các vết đen mặt trời có từ tính. Nghiên cứu của ông sau đó chứng minh một xu hướng mạnh cho sự thẳng hàng đông-tây của các cực từ ở các vết đen mặt trời, với sự đối xứng gương hai bên xích đạo mặt trời, và sự phân cực ở mỗi bán cầu đảo định hướng từ chu kì vết đen mặt trời này sang chu kì tiếp theo. Tính chất có hệ thống này của từ trường vết đen mặt trời ngày nay thường được gọi là “định luật Hale-Nicholson”, hay trong nhiều trường hợp gọi đơn giản là “định luật Hale”.

[Trần Nghiêm]

30/06/1919 – Ngày mất nhà vật lí John Strutt, nam tước Rayleigh



John William Strutt, nam tước Rayleigh đệ tam (sinh 12 tháng 11 1842 - mất 30 tháng 6 1919) là một nhà vật lý người Anh, là người cùng với William Ramsay đã phát hiện ra nguyên tố argon, một phát hiện đã giúp ông giành được giải Nobel vật lý năm 1904. Ông cũng là người đã phát hiện ra hiện tượng gọi là Tán xạ Rayleigh và dự đoán sự tồn tại của sóng bề mặt được biết đến là Sóng Rayleigh.

[Trần Nghiêm]

01/07/1742 – Ngày sinh nhà toán học Gottfried Wilhelm Leibniz



Gottfried Wilhelm Leibniz (1 tháng 7 năm 1646 – 14 tháng 11 năm 1716) là một nhà bác học người Đức với các tác phẩm chủ yếu viết bằng tiếng Latin và tiếng Pháp. Ông khám phá ra vi tích phân độc lập với Isaac Newton, và kí hiệu của ông được sử dụng rộng rãi từ đó. Ông cũng khám phá ra hệ thống số nhị phân, nền tảng của hầu hết các cấu trúc máy tính hiện đại. Trong triết học, ông được nhớ đến nhiều nhất với chủ nghĩa lạc quan. Leibniz cũng có nhiều đóng góp lớn vào vật lý và kỹ thuật, và dự đoán những khái niệm sau này nổi lên trong sinh học, y học, địa chất, lý thuyết xác suất, tâm lý học, ngôn ngữ học và công nghệ thông tin. Ông cũng viết về chính trị, luật, đạo đức học, thần học, lịch sử và ngữ văn, đôi khi làm cả vài câu thơ. Đóng góp của ông trong nhiều lĩnh vực khác nhau xuất hiện rải rác trong các tạp chí và trong trên mười ngàn lá thư và những bản thảo chưa xuất bản. Nhiều bản thảo của ông được viết bằng tốc kí sử dụng sáng chế của riêng ông sử dụng số nhị phân để mã hóa các chuỗi kí tự. Cho đến nay, không có sưu tập đầy đủ về những tác phẩm và bản thảo của Leibniz, và do đó thống kê hết những thành tựu ông đạt được là không thể biết được.

[Trần Nghiêm]

02/07/1906 – Ngày sinh nhà vật lí Hans Bethe



Hans Albrecht Bethe (2 tháng 7, 1906 – 6 tháng 3, 2005) là nhà vật lý hạt nhân người Mỹ gốc Đức. Năm 1967 ông được trao giải Nobel Vật lý cho những nghiên cứu về lý thuyết tổng hợp hạt nhân sao. Là một nhà vật lý uyên bác, Bethe cũng có nhiều đóng góp quan trọng cho lý thuyết điện động lực học lượng tử, vật lý hạt nhân, vật lý trạng thái rắn và thiên văn vật lý. Trong thời gian xảy ra chiến tranh thế giới lần thứ hai, ông là lãnh đạo phân nhánh lý thuyết trong chương trình bí mật của phòng thí nghiệm Los Alamos nhằm phát triển bom nguyên tử. Tại đây ông đóng vai trò quan trọng trong việc tính toán khối lượng tới hạn cho bom nguyên tử, và nghiên cứu trên lý thuyết về phương pháp nổ định hướng vào trong, phương pháp này đều đã được sử dụng tại cuộc thử nghiệm Trinity và trong quả bom nguyên tử "Fat Man" thả xuống Nagasaki, Nhật Bản. Trong phần lớn sự nghiệp khoa học của mình, Bethe là giáo sư tại Đại học Cornell.

Trong những năm 1950, Bethe cũng đóng vai trò quan trọng trong chương trình phát triển bom hiđrô của Mỹ, mặc dù ban đầu ông tham gia vào chương trình nhằm mục đích chứng minh nó không thể chế tạo được. Sau đó, Bethe cùng với Albert Einstein tham gia vào Ủy ban khẩn cấp của các nhà khoa học nguyên tử nhằm chống lại các vụ thử nghiệm vũ khí hạt nhân và chạy đua vũ trang hạt nhân. Ông tác động đến Nhà Trắng để yêu cầu ký vào hiệp ước cấm thử vũ khí hạt nhân trong khí quyển năm 1963 và 1972 Hiệp ước chống tên lửa đạn đạo, SALT I. Những kết quả nghiên cứu khoa học của ông cũng không bị quên lãng ngay cả khi ông về hưu. Freeman Dyson gọi Bethe là "người giải quyết vấn đề cao cấp trong thế kỷ 20."

[Trần Nghiêm]

Ngày 03/7: Không tìm thấy sự kiện nào nổi bật!

[Trần Nghiêm]

04/07/1934 – Ngày mất Maria Sklodowska-Curie



Marie Curie (Maria Skłodowska-Curie; 7 tháng 11, 1867 – 4 tháng 7, 1934) là một nhà hóa học người Pháp gốc Ba Lan và một người đi đầu trong ngành tia X đã hai lần nhận giải Nobel (Vật lý năm 1903 và Hóa học năm 1911). Bà đã thành lập Viện Curie ở Paris và Warszawa.

Nguyên tố số 96, Curium, ký hiệu Cm, được đặt tên để tôn vinh bà và Pierre. Ở Việt Nam có 3 ngôi trường mang tên bà: một ở Sài Gòn, một ở Hà Nội và một ở Hải Phòng.

[Trần Nghiêm]

05/07/1946 – Ngày sinh nhà vật lí Gerardus 't Hooft



Gerardus (Gerard) 't Hooft (sinh ngày 5 tháng 7, 1946, tại Den Helder, Hà Lan) là một nhà vật lí lí thuyết người Hà Lan và là giáo sư tại trường Đại học Utrecht, Hà Lan. Ông cùng nhận giải Nobel Vật lí năm 1999 với vị cố vấn luận án của ông Martinus J. G. Veltman “cho việc làm sáng tỏ cấu trúc lượng tử của các tương tác điện yếu”.

Nghiên cứu của ông tập trung vào lí thuyết chuẩn, lỗ đen, sự hấp dẫn lượng tử và những mặt cơ bản của cơ học lượng tử. Những đóng góp của ông cho ngành vật lí bao gồm một bằng chứng rằng các lí thuyết chuẩn có thể chuẩn hóa lại, sự tuân thủ quy tắc thứ nguyên, và nguyên lí ảnh toàn kí.

[Trần Nghiêm]

06/07/1687 – Ngày Newton công bố cuốn Principia



Vào ngày này năm 1687, Newton cho xuất bản cuốn Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Những nguyên lí toán học của triết học tự nhiên), thường gọi là cuốn Principia, một tác phẩm gồm ba tập trong đó giải thích các định luật của ông về sự chuyển động và định luật vạn vật hấp dẫn.

[Trần Nghiêm]

07/07/1981 - Solar Challenger, máy bay năng lượng mặt trời đầu tiên, băng qua eo biển Anh



Solar Challenger là một máy bay điện chạy bằng năng lượng mặt trời do công ti AeroVironment của Paul MacCready thiết kế. Nó được cấp điện hoàn toàn bằng những tế bào quang điện gắn trên cánh và bộ thăng bằng của nó, và là chiếc máy bay đầu tiên thuộc laoij này có thể bay đường xa. Năm 1981, nó đã thực hiện thành công chuyến bay minh chứng 262 km từ Pháp sang Anh.

[Trần Nghiêm]

08/07/1895 – Ngày sinh nhà vật lí Igor Tamm



Igor Yevgenyevich Tamm (8 tháng 7, 1895 – 12 tháng 4, 1971) là nhà vật lí Xô Viết đã nhận Giải Nobel Vật lí 1958, chung với Pavel Alekseyevich Cherenkov và Ilya Frank, cho thành tựu năm 1934 khám phá ra bức xạ Cherenkov.

In 1932, Tamm công bố một bài báo trong đó ông đề xuất khái niệm các trạng thái bề mặt. Khái niệm này quan trọng đối với lĩnh vực vật lí MOSFET.

Năm 1945, ông đã phát triển một phương pháp gần đúng cho bài toán nhiều vật. Vì Sidney Dancoff cũng phát triển phương pháp đó một cách độc lập vào năm 1950, nên ngày nay nó được gọi là phương pháp gần đúng Tamm-Dancoff.

Năm 1951, cùng với Andrei Sakharov, Tamm đã đề xuất một hệ thống tokamak dùng cho nghiên cứu sự nhiệt hạch.

[Trần Nghiêm]

09/07/1894 – Ngày sinh nhà vật lí Pyotr Leonidovich Kapitsa



Pyotr Leonidovich Kapitsa  (9 tháng 7 1894 – 8 tháng 4 1984) là nhà vật lí người Liên Xô (do hệ thống lịch cũ, lịch mới ở nước Nga mà ngày sinh của ông theo những tài liệu khác nhau ghi khác nhau).

Năm 1978, Kapitsa giành Giải Nobel Vật lí cho công trình nghiên cứu về vật lí nhiệt độ thấp mà ông thực hiện hồi khoảng năm 1937. Ông cùng nhận giải với Arno Allan Penzias và Robert Woodrow Wilson (họ giành giải vì những nghiên cứu không có liên quan gì tới nghiên cứu của Kapitsa).

Điện trở Kapitsa là điện trở nhiệt (cái gây ra sự không liên tục nhiệt độ) ở tiếp giáp giữa helium lỏng và một chất rắn.
Tiểu hành tinh 3437 Kapitsa, do nhà thiên văn học người Liên Xô Lyudmila Georgievna Karachkina phát hiện ra hồi năm 1982, được đặt theo tên của ông.

[Trần Nghiêm]

10/07/1856 – Ngày sinh Nikola Tesla



Nikola Tesla (10 tháng 7 1856 – 7 tháng 1 1943) là một nhà phát minh, nhà vật lý, kỹ sư cơ khí và kỹ sư điện tử. Sinh ra ở Smiljan, Croatian Krajina, Military Frontier, ông là một người Serb ở Đế quốc Áo và sau này trở thành công dân Hoa Kỳ. Tesla được biết đến với nhiều đóng góp mang tính cách mạng trong các lĩnh vực điện và từ trường trong cuối thế kỷ 19 đầu thế kỉ 20. Các phát minh của Tesla và các công trình lý thuyết đã làm nên cơ sở của hệ thống phát điện xoay chiều, bao gồm cả hệ thống phân phối điện nhiều pha và động cơ điện xoay chiều, giúp tạo ra Cách mạng công nghiệp lần 2.

Vì tính cách lập dị và những tuyên bố kỳ lạ và khó tin về sự phát triển của khoa học kỹ thuật, Tesla bị cô lập và bị coi là một nhà bác học điên lúc cuối đời. Ông chết năm 86 tuổi trong một phòng khách sạn ở New York với một số tiền ít ỏi trong túi.

Tên ông được đặt cho một đơn vị điện từ "Tesla" trong hệ đo lường quốc tế. Tesla còn thiết kế ra một loại máy phát điện ở hiệu điện thế cao dạng tháp, mà ngày nay người ta gọi đó là tháp Tesla.

[Trần Nghiêm]

11/07/1916 – Ngày sinh nhà vật lí Alexander Mikhaylovich Prokhorov



Alexander Mikhaylovich Prokhorov (11 tháng 7, 1916 – 8 tháng 1, 2002) là nhà vật lí người Liên Xô nổi tiếng với nghiên cứu tiên phong của ông về laser và maser, nhờ đó mà ông cùng nhận Giải Nobel Vật lí năm 1964 chung với Charles Hard Townes và Nikolay Basov.

[Trần Nghiêm]

12/07/1913 – Ngày sinh nhà vật lí Willis Lamb



Willis Eugene Lamb, Jr. (12.7.1913 – 15.5.2008) là nhà Vật lý học người Mỹ đã đoạt Giải Nobel Vật lý năm 1955 chung với Polykarp Kusch "cho những khám phá của ông liên quan đến cấu trúc tinh tế của quang phổ hydro". Lamb và Kusch đã có thể xác định chính xác một số đặc tính điện từ của electron.

[Trần Nghiêm]

13/07/1921 – Ngày mất nhà khoa học Gabriel Lippmann



Jonas Ferdinand Gabriel Lippmann (16 tháng 8, 1845 – 13 tháng 7, 1921) là nhà vật lí và nhà phát minh người Luxemburgh gốc Pháp. Ông đạt giải Nobel vật lí năm 1908 cho phương pháp tái tạo ảnh màu dựa trên hiện tượng giao thoa ánh sáng.

[Trần Nghiêm]

14/07/2011 – Hải Vương tinh hoàn thành vòng quỹ đạo đầu tiên của nó xung quanh mặt trời kể từ khi hành tinh này được phát hiện ra vào năm 1846



Mời tải ebook: Hải Vương tinh

Hoặc đọc trực tuyến

[Trần Nghiêm]

15/07/1918 – Ngày sinh nhà vật lí Bertram N. Brockhouse



Bertram Neville Brockhouse (15 tháng 7, 1918 – 13 tháng 10, 2003) là nhà vật lí người Canada nhận Giải Nobel Vật lí năm 1994, chung với Clifford Shull, “cho những đóng góp tiên phong cho sự phát triển của các kĩ thuật tán xạ neutron dành cho các nghiên cứu vật chất ngưng tụ”, nhất là “cho sự phát triển quang phổ học neutron”.

[Trần Nghiêm]

16/07/1888 – Ngày sinh nhà vật lí Frits Zernike



Frits Zernike (16 tháng 7, 1888 – 10 tháng 3, 1966) là nhà vật lí người Hà Lan giành Giải Nobel Vật lí năm 1953 cho phát minh kính hiển vi tương phản pha của ông, một thiết bị cho phép nghiên cứu cấu trúc bên trong tế bào mà không cần nhuộm và do đó làm chết tế bào.

[Trần Nghiêm]

17/07/1920 – Ngày sinh Gordon Gould, nhà phát minh ra laser



Gordon Gould (17 tháng 7, 1920 – 16 tháng 9, 2005) là nhà vật lí người Mĩ nổi tiếng với cuộc đấu dài kì 30 năm với Sở Cấp bằng Sáng chế Mĩ để giành bằng sáng chế cho laser và những công nghệ có liên quan. Ông còn đấu tranh với các nhà sản xuất laser trên mặt trận pháp lí để cuối cùng bằng sáng chế đó phải về tay ông.

[Trần Nghiêm]

18/07/1635 – Ngày sinh Robert Hooke



Robert Hooke (1635 – 1703) là một nhà khoa học người Anh.

Robert Hooke là một nhà chế tạo dụng cụ khéo léo. Ông đã mang kiến thức về quang học của mình áp dụng vào việc đo lường thiên văn.

Vào năm 1676, Robert Hooke phổ biến định luật đàn hồi theo đó độ dãn của lò xo thì tỉ lệ với sức kéo. Nguyên tắc này được áp dụng vào việc phát minh ra lò xo xoắn. Cách phân tích lò xo khiến cho ông phát minh ra đồng hồ.

_________


18/07/1853 – Ngày sinh nhà vật lí Hendrik Lorentz



Hendrik Antoon Lorentz (18 tháng 7 năm 1853, Arnhem – 4 tháng 2, 1928, Haarlem) là một nhà vật lý Hà Lan nhận chung Giải Nobel Vật lý với Pieter Zeeman vì đã phát hiện ra cách giải thích lý thuyết hiệu ứng Zeeman. Lorentz đã phát triển các công cụ nhận thức và toán học làm trung tâm của thuyết tương đối đặc biệt mà sau này nhà bác học Albert Einstein đã hoàn thiện.

[Trần Nghiêm]

19/07/1921 – Ngày sinh nhà vật lí y sinh Rosalyn Yalow



Rosalyn Sussman Yalow (19 tháng 7, 1921 – 30 tháng 5, 2011) là nhà vật lí y sinh người Mĩ, người nhận Giải Nobel Sinh lí học hoặc Y học năm 1977 (chung với Roger Guillemin và Andrew Schally) cho sự phát triển kĩ thuật RIA. Bà là người phụ nữ Mĩ thứ hai giành giải thưởng này, sau Gerty Cori.

[Trần Nghiêm]

20/07/1947 – Ngày sinh nhà vật lí Gerd Binnig



Gerd Binnig sinh ngày 20.7.1947 tại Frankfurt, là nhà vật lí người Đức đã đoạt Giải Nobel Vật lí năm 1986, chung với Heinrich Rohrer, cho việc thiết kế Kính hiển vi quét chui hầm của họ (phân nửa giải Nobel kia được trao cho Ernst Ruska).

[Trần Nghiêm]

21/07/1969 - Neil Armstrong đặt chân lên mặt trăng lúc 2:56:15 AM, GMT



Nhà du hành Armstrong đã bước lên bề mặt chị Hằng, trong vùng Biển Tranquility, lúc 0256 GMT, gần 20 phút sau khi lần đầu tiên mở cánh cửa sập trên thiết bị hạ cnahs Eagle.

Trước đó, Armstrong báo cáo sự tiếp đất an toàn của thiết bị hạ cánh lúc 2017 GMT với câu: Houston, Cứ địa Tranquility đây rồi. Eagle đã tiếp đất.”

Khi ông đặt bàn chân trái thực hiện bước đi đầu tiên xuống đất mặt trăng, Armstrong tuyên bố: “Đó là một bước đi nhỏ đối với một người, nhưng là một bước nhảy lớn đối với nhân loại.”

[Trần Nghiêm]

22/07/1887 – Ngày sinh nhà vật lí Gustav Ludwig Hertz



Gustav Ludwig Hertz (22 tháng 7,1887 – 30 tháng 10, 1975) là nhà vật lí thực nghiệm người Đức, là cháu trai của nhà vật lí Heinrich Rudolf Hertz.

Gustav Ludwig Hertz được tặng Giải Nobel Vật lí năm 1925, chung với James Franck, “cho khám phá của họ về những quy luật chi phối sự tác động của electron lên nguyên tử”.

Tuy nhiên, do một số trở ngại liên quan đến điều lệ xét giải, James Franck và Gustav Hertz phải nhận giải muộn hơn một năm, vào năm 1926.

[Trần Nghiêm]

23/07/1775 – Ngày sinh Étienne-Louis Malus



Étienne-Louis Malus (23 tháng 7, 1775 – 24 tháng 2, 1812) là nhà vật lí, kĩ sư, và nhà toán học người Pháp.

Nghiên cứu toán học của ông chủ yếu liên quan đến nghiên cứu ánh sáng. Nhưng có lẽ Malus được biết tới nhiều nhất với định luật Malus cho biết cường độ sáng tổng hợp khi có một bộ phân cực đặt trong đường đi của chùm tia sáng tới. Tên của ông là một trong 72 cái tên được khắc trên tháp Eiffel.

[Trần Nghiêm]

24/07/1974 – Ngày mất nhà vật lí James Chadwick



James Chadwick (20 tháng 10, 1891 – 24 tháng 7, 1974) là một nhà vật lí người Anh. Ông được nhận Giải Nobel Vật lí năm 1935 vì đã khám phá ra neutron.

[Trần Nghiêm]

25/07/1920 – Ngày sinh nhà khoa học Rosalind Franklin



Rosalind Elsie Franklin (25 tháng 7, 1920 – 16 tháng 4, 1958) là nhà sinh lí học người Anh và là nhà tinh thể học tia X đã có những đóng góp quan trọng cho sự tìm hiểu cấu trúc phân tử của ADN, ARN, virus, than đá và graphite.

[Trần Nghiêm]

26/07/2005 – Phóng tàu Discovery STS-114, chuyến bay tàu con thoi đầu tiên sau thảm họa tàu Columbia



Tàu con thoi Discovery (tiếng Anh của "khám phá"; mã số: OV-103) là một trong số những con tàu con thoi thuộc về Cục Quản trị Hàng không và Không gian Quốc gia Hoa Kỳ (NASA). Cất cánh lần đầu tiên vào năm 1984, Discovery là tàu con thoi thứ ba được đưa vào hoạt động. Tàu Discovery vừa phục vụ nghiên cứu, vừa phục vụ cho việc lắp đặt Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).

Tàu được lấy tên từ những con tàu thám hiểm tên Discovery. Đầu tiên là HMS Discovery, một con tàu biển đã đưa thuyền trưởng James Cook trên chuyến đi lớn thứ ba và cũng là cuối cùng của ông ta. Ngoài ra, còn có con tàu Discovery của Henry Hudson, được sử dụng trong năm 1610–1611 để đi tìm Tuyến đường biển Tây Bắc (Northwest Passage), và RRS Discovery, một con tàu được sử dụng bởi Scott và Shackleton cho những cuộc thám hiểm tới châu Nam Cực năm 1901–1904 (và vẫn còn đang được gìn giữ làm bảo tàng). Tàu con thoi này cũng trùng tên với Discovery One, con tàu trong phim 2001: A Space Odyssey.

Discovery là tàu con thoi đã phóng Kính viễn vọng Hubble. Phi vụ sửa chữa lần thứ hai và lần ba của Hubble cũng được thực hiện bởi Discovery. Tàu này cũng đã phóng vệ tinh thám hiểm Ulysses và 3 vệ tinh TDRS. Discovery đã được chọn hai lần trong việc trở lại các chuyến bay lên quỹ đạo, lần thứ nhất là chuyến bay trong năm 1988, sau thảm họa Challenger, và lần thứ hai là vào tháng 7 năm 2005, sau thảm họa Columbia. Discovery cũng đã đưa phi hành gia John Glenn của Chương trình Mercury, 77 tuổi vào lúc đó, trở lại không gian trong STS-95 vào ngày 29 tháng 10 năm 1998, làm ông trở thành người cao tuổi nhất du hành vào không gian.

[Trần Nghiêm]

27/07/1844 – Ngày mất John Dalton



John Dalton (6 tháng 9, năm 1766 – 27 tháng 7, năm 1844) là một nhà hóa học, nhà vật lý người Anh. Ông sinh ra trong một gia đình dệt vải nghèo tại Eaglesfield, một vùng phía Tây Bắc nước Anh. Thời niên thiếu, để có đủ điều kiện tiếp tục theo học và đeo đuổi lòng đam mê khoa học của mình, John Dalton phải trốn nhà để đi trợ giảng ở một trường trung học tại Kendan (khi ấy, ông chỉ mới 15 tuổi). Vài năm sau, khi Dalton 19 tuổi, ông đã được cử giữ chức hiệu trưởng trường trung học này. Về sau, ông trở nên nổi tiếng vì những đóng góp, lý giải của ông trong thuyết nguyên tử và các nghiên cứu của ông về bệnh mù màu. Lý thuyết về nguyên tử của Dalton là cơ sở để xây dựng các lý thuyết khác về nguyên tử sau này.

Mời đọc bài viết về John Dalton.

[Trần Nghiêm]

28/07/1915 – Ngày sinh nhà vật lí Charles Townes



Charles Hard Townes (sinh ngày 28 tháng 7, 1915) là nhà vật lí người Mĩ giành Giải Nobel và là nhà giáo dục học. Townes nổi tiếng với công trình nghiên cứu của ông về lí thuyết và ứng dụng của maser (ông giữ bằng phát minh cơ bản cho thiết bị này), và một công trình nghiên cứu khác về điện tử học lượng tử liên quan đến các dụng cụ maser và laser. Ông cùng nhận Giải Nobel Vật lí năm 1964 với Nikolay Basov và Alexander Prokhorov.

[Trần Nghiêm]

29/07/1898 – Ngày sinh nhà vật lí Isidor Isaac Rabi



Isidor Isaac Rabi (29.7.1898 – 11.01.1988) là nhà vật lý người Mỹ sinh tại Galicia, đã đoạt Giải Nobel Vật lý năm 1944 cho công trình phát hiện sự cộng hưởng từ hạt nhân của ông.

[Trần Nghiêm]

30/07/1971 – Tàu Apollo 15 hạ cánh lên mặt trăng


Irwin trên mặt trăng

Apollo 15 là sứ mệnh vũ trụ có người lái thứ tám thành công của Mĩ và là phi thuyền thứ tư trong chương trình Apollo hạ cánh lên mặt trăng.

Phi thuyền lên đường hôm 26 tháng 7, 1971 và rời mặt trăng hôm 7 tháng 8. Hai nhà du hành David Scott và James Irwin đã có ba ngày ở trên mặt trăng và tổng cộng 18,5 giờ ra khỏi phi thuyền trên thiết bị xe tự hành mặt trăng. Họ đã thu gom tổng cộng 77 kg đất đá mặt trăng về nghiên cứu.

[Trần Nghiêm]

31/07/1718 – Ngày sinh nhà vật lí John Canton



John Canton FRS (31 tháng 7, 1718 – 22 tháng 3, 1772) là nhà vật lí người Anh. Năm 1750, ông đã đọc một bài báo trước Hội Hoàng gia nói về phương pháp chế tạo nam châm nhân tạo, nhờ đó ông được bầu làm thành viên của hội và được tặng Huy chương Copley. Ông là người Anh đầu tiên xác nhận giả thuyết của Benjamin Franklin về mối liên hệ giữa tia sét và dòng điện, và ông đã có một số khám phá điện học quan trọng.

Năm 1762 và 1764, ông đã cho công bố các thí nghiệm bác bỏ kết luận của Viện hàn lâm Florentine, lúc ấy được chấp nhận rộng rãi, rằng nước không thể bị nén. Năm 1768, ông đã mô tả cách pha chế chất liệu lân quang ngày nay gọi là phospho Canton, bằng cách nung vỏ sò với sulphur. Ông qua đời ở London ở tuổi 53 vì bệnh phù thủng.

[Trần Nghiêm]

01/08/1889 – Ngày sinh nhà vật lí Walter Gerlach



Walt(h)er Gerlach (1 tháng 8, 1889 - 10 tháng 8, 1979) là nhà vật lí người Đức, người đồng phát minh ra sự lượng tử hóa spin trong từ trường, tức hiệu ứng Stern-Gerlach.


Bố trí thí nghiệm Stern–Gerlach

[Trần Nghiêm]

02/08/1820 – Ngày sinh nhà vật lí John Tyndall



John Tyndall (2 tháng 8, 1820 – 4 tháng 12, 1893) là một nhà vật lí lỗi lạc thế kỉ 19. Danh tiếng khoa học của ông bắt đầu rộ lên vào thập niên 1850 từ nghiên cứu của ông về tính nghịch từ. Sau đó, ông nghiên cứu bức xạ nhiệt, và đã có nhiều khám phá về các quá trình trong khí quyển. Tyndall cho xuất bản 17 quyển sách giới thiệu nền vật lí thực nghiệm tiên tiến thế kỉ 19 với đông đảo công chúng. Từ năm 1853 đến 1887, ông là giáo sư vật lí tại Viện Hoàng gia Anh Quốc ở London.

[Trần Nghiêm]

03/08/1811 – Ngày sinh nhà phát minh người Mĩ Elisha Otis



Elisha Graves Otis (3 tháng 8, 1811 – 8 tháng 4, 1861) là một nhà công nghiệp người Mĩ, người sáng lập Công ti Thang máy Otis, và là người phát minh ra một dụng cụ an toàn ngăn không cho thang máy rơi nếu như dây cáp bị hỏng. Ông nghiên cứu dụng cụ này khi sống ở Yonkers, New York vào năm 1852, và có sản phẩm hoàn chỉnh vào năm 1854.

[Trần Nghiêm]

04/08/1181 – Sao siêu mới lần đầu tiên được nhìn thấy ở Cassiopia


Siêu tân tinh Kepler, SN 1604

Siêu tân tinh, hay siêu sao mới, là một số loại vụ nổ của sao tạo nên các vật thể rất sáng chủ yếu gồm plasma bùng lên trong một thời gian ngắn, cấp sao biểu kiến tăng lên đột ngột hàng tỉ lần, rồi giảm dần trong vài tuần hay vài tháng. Tổng năng lượng thoát ra đạt tới 1044J. Cấp sao tuyệt đối có thể đạt đến -20m.

Có hai kiểu nổ. Trong kiểu thứ nhất, các sao khổng lồ cháy hết nhiên liệu nhiệt hạch, mất áp suất ánh sáng, và sụp đổ vào tâm dưới trọng trường của chính nó, cho đến lúc mật độ và áp suất tăng cao gây nên bùng nổ. Trong kiểu thứ hai, các sao lùn trắng hút lấy vật chất từ một sao bay quanh nó, cho đến khi đạt được khối lượng Chandrasekhar và bùng nổ nhiệt hạch. Trong cả hai kiểu này, một lượng lớn vật chất của sao bị đẩy bật ra không gian xung quanh.

Tên gọi siêu tân tinh hay sao siêu mới xuất phát từ việc quan sát trong lịch sử những hiện tượng hiếm có, khi một ngôi sao đột ngột bùng sáng như thể vừa sinh ra. Dựa theo cường độ sáng chúng được ghi nhận là tân tinh hoặc siêu tân tinh. Tuy nhiên, bản chất của hiện tượng siêu tân tinh là điểm kết cục của một số loại sao của quá trình tiến hóa của chúng.

[Trần Nghiêm]

05/08/1802 – Ngày sinh nhà toán học Niels Henrik Abel



Niels Henrik Abel (5 tháng 8, 1802 – 6 tháng 4, 1829) là nhà toán học người Na Uy đã chứng minh rằng không thể giải phương trình bậc năm bằng công thức nghiệm. Giải thưởng Abel mang tên ông.

[Trần Nghiêm]

06/08/1945 – Thảm họa bom nguyên tử Hiroshima



Chiếc B-29 mang tên Enola Gay và phi hành đoàn, những người thả quả bom nguyên tử "Little Boy" xuống Hiroshima 1945
Vũ khí hạt nhân (là loại vũ khí hủy diệt hàng loạt mà năng lượng của nó do các phản ứng phân hạch hạt nhân hoặc/và phản ứng hợp hạch gây ra. Một vũ khí hạt nhân nhỏ nhất cũng có sức công phá lớn hơn bất kỳ vũ khí quy ước nào. Vũ khí có sức công phá tương đương với 10 triệu tấn thuốc nổ có thể phá hủy hoàn toàn một thành phố. Nếu sức công phá là 100 triệu tấn (mặc dù hiện nay chưa thể thực hiện được) thì có thể phá hủy một vùng với bán kính 100 - 160 km. Cho đến nay, mới chỉ có hai quả bom hạt nhân được dùng trong Đệ nhị thế chiến: quả bom thứ nhất được ném xuống Hiroshima (Nhật Bản) vào ngày 6 tháng 8 năm 1945 có tên là Little Boy và được làm từ uranium; quả sau có tên là Fat Man và được ném xuống Nagasaki, cũng ở Nhật Bản ba ngày sau đó, được làm từ plutonium.

Vũ khí hạt nhân là một trong những vấn đề trọng tâm của các căng thẳng về chính trị quốc tế và vẫn đóng vai trò quan trọng trong các vấn đề xã hội từ khi nó được khởi đầu từ những năm 1940. Vũ khí hạt nhân thường được coi là biểu tượng phi thường của con người trong việc sử dụng sức mạnh của tự nhiên để hủy diệt con người.

[Trần Nghiêm]

07/08/1912 - Victor Hess khám phá ra tia vũ trụ



Mời tham khảo bài viết:

• Kỉ niệm 100 năm khám phá ra tia vũ trụ
• 100 năm khám phá tia vũ trụ

[Trần Nghiêm]

08/08/ 1901 – Ngày sinh nhà vật lí Ernest O. Lawrence



Ernest Orlando Lawrence (8 tháng 8, 1901 – 27 tháng 8, 1958) là nhà vật lí người Mĩ giành Giải Nobel Vật lí năm 1939 cho nghiên cứu của ông trong việc phát minh ra cyclotron và phát triển những ứng dụng của nó. Nguyên tố hóa học số 103 được đặt tên “lawrencium” để tôn vinh ông.

[Trần Nghiêm]

09/08/1911 – Ngày sinh nhà vật lí William Alfred Fowler



William Alfred "Willy" Fowler (9 tháng 8, 1911 – 14 tháng 3, 1995) là nhà thiên văn vật lí người Mĩ giành Giải Nobel Vật lí năm 1983. Không nên nhầm ông với nhà thiên văn học người Anh Alfred Fowler.

Giải Nobel 1983 ông nhận chung với Subrahmanyan Chandrasekhar. Giải thưởng công nhận những nghiên cứu lí thuyết và thực nghiệm của ông về các phản ứng hạt nhân có tầm quan trọng trong sự hình thành của các nguyên tố hóa học trong vũ trụ.

[Trần Nghiêm]

10/08/1913 – Ngày sinh nhà vật lí Wolfgang Paul



Wolfgang Paul (10 tháng 8, 1913 – 7 tháng 12, 1993) là nhà vật lí người Đức, người đồng phát triển bộ lọc khối tứ cực phi từ tính đặt nền tảng cho cái ngày nay chúng ta gọi là bẫy ion. Ông nhận nửa Giải Nobel Vật lí 1989 cho công trình nghiên cứu này cùng với Hans Georg Dehmelt; một nửa còn lại của giải thưởng năm ấy trao cho Norman Foster Ramsey.

[Trần Nghiêm]

11/08/1912 – Ngày sinh nhà thiên văn học Eva Ahnert-Rohlfs

Eva Ahnert-Rohlfs (11 tháng 8, 1912 – 9 tháng 3, 1954) là nhà thiên văn học người Đức. Bà có những quan sát quan trọng về sao biến quang.

[Trần Nghiêm]

12/08/1887 – Ngày sinh nhà vật lí Erwin Schrödinger



Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger (12 tháng 8 năm 1887 – 4 tháng 1 năm 1961) là một nhà vật lý người Áo. Ông nổi tiếng với những đóng góp trong cơ học lượng tử và năm 1933 ông đã được nhận giải Nobel nhờ phát minh ra phương trình Schrödinger.

[Trần Nghiêm]

13/08/ 1814 – Ngày sinh nhà vật lí Anders Jonas Ångström



Anders Jonas Ångström (13 tháng 8, 1814 – 21 tháng 6, 1874) là nhà vật lí người Thụy Điển, một trong những người sáng lập nên quang phổ học.

Đơn vị ångström (1 Å = 10−10 m) được dùng trong tinh thể học và quang phổ học. Một miệng hố trên Mặt trăng mang tên hố Ångström.

[Trần Nghiêm]

14/08/1777 – Ngày sinh nhà vật lí Hans Christian Ørsted



Hans Christian Ørsted (14 tháng 8 năm 1777 - 9 tháng 3 năm 1851) là một nhà vật lí và nhà hóa học người Đan Mạch. Ông là người đã củng cố triết học hậu Kant và là người có đóng góp quan trọng cho sự phát triển của khoa học cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỉ 20. Oersted được biết đến nhiều nhất với công lao khám phá ra mối liên hệ giữa dòng điện và từ tính.

14/08/1912 – Ngày sinh nhà vật lí Frank Oppenheimer



Frank Friedman Oppenheimer (14 tháng 8, 1912 – 3 tháng 2, 1985) là nhà vật lí hạt người Mĩ, giáo sư vật lí tại trường Đại học Colorado, và là người sáng lập Exploratorium ở San Francisco. Là em trai của nhà vật lí nổi tiếng J. Robert Oppenheimer, Frank Oppenheimer nghiên cứu vật lí hạt nhân trong thời gian diễn ra Dự án Manhattan, và có những đóng góp cho sự làm giàu uranium.

[Trần Nghiêm]

15/08/1892 – Ngày sinh nhà vật lí Louis de Broglie



Louis-Victor-Pierre-Raymond, de Broglie (15 tháng 8 năm 1892 – 19 tháng 3 năm 1987) là một nhà vật lý Pháp. Nghiên cứu năm 1924 của ông đưa đến kết luận về lưỡng tính sóng-hạt đã được trao Giải Nobel Vật lí năm 1929.

[Trần Nghiêm]

16/08/1845 – Ngày sinh nhà vật lí Gabriel Lippmann

Gabriel Jonas Lippmann (16 tháng 8 năm 1845 – 13 tháng 7 năm 1921) la một nhà vật lý va nhà phát minh người Pháp - Luxembourg. Ông được nhận Giải Nobel Vật lý về phát minh tạo hình ảnh màu bằng phương pháp giao thoa, chế tạo các tấm phim Lippmann của ông.



Bức ảnh mầu sớm nhất chụp các bông hoa của Lippmann

Mời tham khảo bài viết: Phương pháp chụp ảnh mang tính cách mạng của Lippmann và Gabor

[Trần Nghiêm]

17/08/1969 – Ngày mất nhà vật lí Otto Stern



Otto Stern (17 tháng 2, 1888 – 17 tháng 8,1969) là một nhà vật lý học người Đức. Là một nhà vật lý thực nghiệm, Stern đã đóng góp vào việc phát hiện ra "sự lượng tử hóa spin" trong thí nghiệm Stern-Gerlach cùng với Walther Gerlach năm 1922; chứng minh bản chất sóng của các nguyên tử và phân tử; cách đo lường các moment từ của nguyên tử; phát hiện moment từ của proton; và phát triển phương pháp tia phân tử, phương pháp được sử dụng trong kỹ thuật ghép chùm tia phân tử. Năm 1943 ông đoạt giải Nobel Vật lý, giải đầu tiên kể từ năm 1939, và là người đoạt giải Vật lý một mình trong năm này..

[Trần Nghiêm]

19/08/1924 – Ngày sinh nhà vật lí Willard Boyle



Willard Sterling Boyle (19 tháng 8, 1924 – 7 tháng 5, 2011) là nhà vật lí người Canada, đồng tác giả phát minh của mạch bán dẫn chụp ảnh – bộ cảm biến CCD – công trình đoạt Giải Nobel Vật lí năm 2009.

[Trần Nghiêm]

20/08/1961 – Ngày mất nhà vật lí Percy Williams Bridgman



Percy Williams Bridgman (21 tháng 8, 1882 – 20 tháng 8, 1961) là nhà vật lí người Mĩ giành Giải Nobel Vật lí năm 1946 cho công trình nghiên cứu của ông về vật lí áp suất cao. Ông cũng là tác giả của nhiều sách phương pháp khoa học và những phương diện khác của triết lí khoa học.

[Trần Nghiêm]

21/08/1836 – Ngày mất nhà vật lí Claude-Louis Navier



Claude-Louis Navier (10 tháng 2, 1785 – 21 tháng 8, 1836) là nhà vật lí và kĩ sư người Pháp, chuyên nghiên cứu cơ học. Các phương trình Navier-Stokes là mang tên của ông và George Gabriel Stokes

[Trần Nghiêm]

22/08/1647 – Ngày sinh nhà vật lí Denis Papin



Denis Papin (22 tháng 8,1647 – khoảng 1712) là nhà vật lí, nhà toán học, và nhà phát minh người Pháp. Ông nổi tiếng với phát minh tiên phong của nồi hơi, tiền thân của động cơ hơi nước và nồi áp suất.

[Trần Nghiêm]

23/08/1806 – Ngày mất nhà vật lí Charles Augustin de Coulomb



Charles-Augustin de Coulomb (14 tháng 6, 1736 – 23 tháng 8, 1806) là nhà vật lí người Pháp. Ông nổi tiếng với việc phát triển định luật Coulomb, định nghĩa lực hút và lực đẩy tĩnh điện. Đơn vị SI của điện tích, coulomb, mang tên của ông.

[Trần Nghiêm]

24/08/1888 – Ngày mất nhà vật lí Rudolf Clausius



Rudolf Julius Emanuel Clausius (2 tháng 1 năm 1822 – 24 tháng 8 năm 1888), là nhà vật lý và là nhà toán học người Đức được xem là người đặt nền móng khoa học cho nhiệt động lực học. Cũng như phát biểu của ông về nguyên lý Sadi Carnot thường được biết đến như chu trình Carnot, ông đặt lý thuyết về nhiệt trên một cơ sở vững chắc hơn . Bài báo quan trọng nhất của Clausius: Lý thuyết cơ khí của nhiệt, xuất bản năm 1850, nêu những ý tưởng cơ bản về nguyên lý hai nhiệt động lực học. Năm 1865 Clausius đưa ra khái niệm về entropy.

[Trần Nghiêm]

25/08/1928 – Ngày sinh nhà vật lí Herbert Kroemer



Herbert Kroemer (25 tháng 8, 1928) là giáo sư kĩ thuật điện và kĩ thuật máy tính tại trường Đại học University of California, Santa Barbara. Cùng với Zhores I. Alferov, ông được trao Giải Nobel Vật lí năm 2000 “cho sự phát triển các cấu trúc lai bán dẫn dùng trong điện tử học tốc độ cao và quang điện tử học”. Một người khác cũng nhận chung giải Nobel năm ấy là Jack Kilby cho phát minh và sự phát triển mạch tích hợp và vi chíp.

[Trần Nghiêm]

26/08/1882 – Ngày sinh nhà vật lí James Franck



James Franck (26 tháng 8, 1882 – 21 tháng 5, 1964) là nhà vật lí người Đức giành Giải Nobel Vật lí năm 1925 chủ yếu cho nghiên cứu của ông trong giai đoạn 1912-1914, trong đó có thí nghiệm Franck-Hertz, một sự xác nhận quan trọng của mẫu nguyên tử Bohr.

[Trần Nghiêm]

27/08/1915 – Ngày sinh nhà vật lí Norman Foster Ramsey



Mời xem bài viết tại đây.

[Trần Nghiêm]

28/08/2006 – Ngày mất nhà vật lí Melvin Schwartz



Melvin Schwartz (2 tháng 11, 1932 – 28 tháng 8, 2006) là nhà vật lí người Mĩ. Ông giành Giải Nobel Vật lí năm 1988 cùng với Leon M. Lederman và Jack Steinberger cho sự phát triển phương pháp chùm tia neutrino và chứng minh cấu trúc bộ đôi của các lepton qua sự khám phá ra neutrino muon.

[Trần Nghiêm]

29/08/1949 – Liên Xô cho nổ quả bom nguyên tử đầu tiên của nước này. Cuộc chạy đua hạt nhân chính thức bắt đầu.



Cha đẻ của chương trình hạt nhân của Liên Xô, Andrei Sakharov (trái) và Igor Kurchatov (phải).

Mời tham khảo bài viết.

[Trần Nghiêm]

30/08/1912 – Ngày sinh nhà vật lí Edward Mills Purcell



Edward Mills Purcell (30 tháng 8, 1912 – 7 tháng 3, 1997) là nhà vật lí người Mĩ cùng nhận Giải Nobel Vật lí năm 1952 cho sự khám phá ra sự cộng hưởng từ hạt nhân ở chất lỏng và chất rắn (công bố độc lập vào năm 1946). Sự cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) được sử dụng rộng rãi để nghiên cứu cấu trúc phân tử của các chất tinh khiết và thành phần của hợp chất.

[Trần Nghiêm]

31/08/1821 – Ngày sinh nhà khoa học Hermann von Helmholtz



Hermann Ludwig Ferdinand von Helmholtz (31 tháng 8, 1821 – 8 tháng 9, 1894) là một bác sỹ và nhà vật lý người Đức. Theo lời của 1911 Britannica, "cuộc đời ông từ đầu đến cuối là một người cống hiến cho khoa học, ông phải được công nhận, về mặt văn hóa, như là một trong những nhà khoa học tiên phong của thế kỉ 19."

Helmholtz đóng góp nhiều công trình quan trọng trong một số lãnh vực khoa học. Trong sinh lý học, ông được biết đến với các tính toán của mắt, các lý thuyết về sức nhìn, các ý tưởng của sự cảm nhận về không gian của mắt, các nghiên cứu thị lực màu, cảm nhận về âm hưởng, sự cảm nhận âm thanh, và kinh nghiệm chủ nghĩa. Trong vật lý, ông được biết đến với các lý thuyết về sự bảo toàn của năng lượng, các công trình trong điện động lực (electrodynamics), hóa nhiệt động lực (chemical thermodynamics) và về cơ sở cơ học của nhiệt động lực (thermodynamics). Với tư cách một triết gia, ông được biết đến với các triết lý về khoa học, các ý tưởng về mối quan hệ giữa các định luật của cảm nhận và các luật tự nhiên, khía cạnh khoa học của mỹ học, và các ý tưởng về sự mạnh văn minh hóa của khoa học.

[Trần Nghiêm]

01/09/1939 – Tạp chí Physical Review công bố bài báo đầu tiên về những “lỗ đen”



Tham khảo: Lỗ đen, lỗ sâu đục và cỗ máy thời gian

>> Tải quyển sách này

[Trần Nghiêm]

02/09/1850 – Ngày sinh nhà vật lí Woldemar Voigt



Woldemar Voigt (2 tháng 9, 1850 – 13 tháng 12, 1919) là một nhà vật lí người Đức. Vào năm 1887, Voigt đã thiết lập một dạng của phép biến đổi Lorentz giữa một hệ quy chiếu đứng yên và một hệ quy chiếu đang chuyển động với vận tốc v theo trục x. Tuy nhiên, như chính Voigt tuyên bố, phép biến đổi đó là dành cho một bài toán riêng và đã không phát triển thành những ý tưởng của phép biến đổi tọa độ khái quát, như trong trường hợp thuyết tương đối.

[Trần Nghiêm]

03/09/1905 – Ngày sinh nhà vật lí Carl David Anderson



Carl David Anderson (3.9.1905 – 11.01.1991) là nhà vật lý người Mỹ. Ông nổi tiếng về việc khám phá ra positron năm 1932 và muon năm 1936, do đó ông đã được trao Giải Nobel Vật lý năm 1936.

[Trần Nghiêm]

04/09/1682 – Edmund Halley quan sát thấy sao chổi mang tên ông



Sao chổi Halley, tên được đặt chính thức là 1P/Halley một sao chổi được đặt tên theo nhà vật lý thiên văn học người Anh Edmund Halley, là một sao chổi có thể nhìn thấy cứ mỗi 75 đến 76 năm. Nó là sao chổi nổi tiếng nhất trong các sao chổi theo chu kỳ. Dù trong mỗi thế kỷ đều có nhiều sao chổi có chu kỳ dài xuất hiện với độ sáng và ngoạn mục hơn nhưng sao chổi Halley là một ngôi sao chổi chu kỳ ngắn có thể thấy rõ bằng mắt thường và do đó, là sao chổi có thể nhìn thấy bằng mắt thường chắc chắn có thể trở lại trong một đời người[1]. Sao chổi Halley xuất hiện lần cuối bên trong Hệ Mặt Trời vào năm 1986, và sẽ xuất hiện trở lại vào giữa năm 2061.

[Trần Nghiêm]

05/09/1914 -  Ngày sinh nhà toán học, nhà thơ Nicanor Parra Sandoval

Nicanor Parra Sandoval là nhà toán học và nhà thơ có quê ở San Fabián de Alico, Chile. Ông được xem là một nhà thơ nổi tiếng ở Chile, có tầm ảnh hưởng và sức thu hút ở khắp vùng Mĩ Latin. Ông còn được xem là một trong những nhà thơ quan trọng nhất của văn chương tiếng Tây Ban Nha. Ông tự mô tả mình là “phản nhà thơ”, do tính không tuân theo lề thói của luật thơ và văn chương, ông nói “Tôi làm ngược lại mọi cái tôi nói”.

[Trần Nghiêm]

06/09/ 1892 – Ngày sinh nhà vật lí Edward Victor Appleton



Edward Victor Appleton (6 tháng 9, 1892 – 21 tháng 4,1965) là một nhà vật lí người Anh. Ông được tấn phong hiệp sĩ vào năm 1941 và nhận Giải Nobel Vật lí năm 1947 cho những đóng góp của ông cho kiến thức về tầng điện li, đưa đến sự phát triển của radar.