Ngày này năm xưa

[Trần Nghiêm]

17/12/1778 – Ngày sinh nhà hóa học Humphry Davy



Humphry Davy (17 tháng 12 1778 – 29 tháng 5 1829) là nhà hóa học và nhà phát minh người Anh. Có lẽ ngày nay ông được biết tới nhiều nhất là nhờ khám phá ra một vài kim loại kiềm và kiềm thổ, và các đóng góp cho sự khám phá ra bản chất nguyên tố của chlorine và iodine. Vào năm 1815, ông đã phát minh ra đèn Davy cho phép thợ mỏ làm việc an toàn trong môi trường chất khí dễ cháy. Và có lẽ công trạng lớn nhất của ông chính là đã phát hiện và bồi dưỡng nhà vật lí lỗi lạc Michael Faraday.

[Trần Nghiêm]

18/12/1856 – Ngày sinh nhà vật lí Joseph John "J. J." Thomson



Joseph John "J. J." Thomson (18 tháng 12 1856 – 30 tháng 8 1940) là một nhà vật lí người Anh giành Giải Nobel. Ông được tôn vinh với khám phá ra electron và các đồng vị, và phát minh ra máy đo phổ khối. Thomson được trao giải Nobel Vật lí 1906 cho sự khám phá ra electron và nghiên cứu của ông về sự dẫn điện trong các chất khí.

[Trần Nghiêm]

19/12/1852 – Ngày sinh nhà vật lí Albert Abraham Michelson



Albert Abraham Michelson (19 tháng 12, 1852 – 9 tháng 5, 1931) là một nhà vật lí người Mĩ nổi tiếng với công trình nghiên cứu của ông về phép đo tốc độ ánh sáng và nhất là thí nghiệm Michelson-Morley. Ông được trao giải Nobel Vật lí 1907. Ông là người Mĩ đầu tiên nhận giải Nobel khoa học.

[Trần Nghiêm]

20/12/1901 – Ngày sinh nhà vật lí Van de Graaff



Robert Jemison Van de Graaff (20 tháng 12, 1901 – 16 tháng 1, 1967) là nhà vật lí người Mĩ, chủ yếu được biết tới là nhà phát minh và nhà chế tạo máy phát điện áp cao mang tên ông. Hội Vật lí Mĩ đã tặng ông giải thưởng T. Bonner năm 1965 cho sự phát triển máy gia tốc tĩnh điện.

[Trần Nghiêm]

22/12/1898 – Ngày sinh nhà vật lí Vladimir Aleksandrovich Fock



Vladimir Aleksandrovich Fock (22 tháng 12, 1898 – 27 tháng 12, 1974) là một nhà vật lí người Liên Xô nghiên cứu cơ bản về cơ học lượng tử và điện động lực học lượng tử. Fock có những đóng góp đáng kể cho lí thuyết tương đối rộng, nhất là cho bài toán hệ nhiều vật. Ông nhấn mạnh rằng thuyết tương đối hoàn toàn phù hợp với học thuyết Mác của chủ nghĩa xã hội.

[Trần Nghiêm]

24/12/1818 – Ngày sinh nhà vật lí James Prescott Joule



James Prescott Joule (24 tháng 12, 1818 – 11 tháng 10, 1889) là một nhà vật lí và ông chủ hãng bia người Anh. Joule nghiên cứu bản chất của nhiệt, và phát hiện ra mối liên hệ của nó với công cơ học. Khám phá này đưa đến lí thuyết bảo toàn năng lượng, dẫn tới sự phát triển của nguyên lí thứ nhất nhiệt động lực học. Đơn vị dẫn xuất SI của năng lượng, joule (J), mang tên của ông. Joule cùng với huân tước Kelvin phát triển thang nhiệt độ tuyệt đối, thực hiện các quan sát hiện tượng từ giảo, và tìm thấy mối liên hệ giữa dòng điện chạy qua vật dẫn và nhiệt tỏa ra, ngày nay hai định luật này được gọi là định luật Joule.

[Trần Nghiêm]

25/12/1642 – Ngày sinh Isaac Newton



Isaac Newton (25 tháng 12, 1642 – 20 tháng 3, 1727) chào đời ở Lincolnshire, nước Anh. Là một sinh viên khác người không quan tâm đến diện mạo bên ngoài, Newton là nhà toán học và nhà khoa học lỗi lạc. Chỉ một vài trong số nhiều đóng góp quan trọng của Newton cho khoa học kể ra gồm định luật vạn vật hấp dẫn, ba định luật của chuyển động, những thành phần cơ bản của giải tích, và lí thuyết hạt ánh sáng. Newton còn là thanh tra và sau này là giám đốc Sở đúc tiền. Năm 1705, ông được tấn phong hiệp sĩ, một phần vì sự cải cách của ông đối với nền tiền tệ của nước Anh. Về cuối đời mình, Newton ít quan tâm đến các vấn đề khoa học và toán học, mà chuyển sang nghiên cứu thuật giả kim, thần học và lịch sử.

[Trần Nghiêm]

27/12/1571 – Ngày sinh Johannes Kepler



Johannes Kepler (27 tháng 12, 1571 – 15 tháng 11, 1630) là nhà toán học, nhà thiên văn học và nhà chiêm tinh học người Đức. Là một nhân vật chủ chốt trong cuộc cách mạng khoa học hồi thế kỉ 17, ông được biết tới nhiều nhất với những định luật chuyển động hành tinh (ngày nay gọi là ba định luật Kepler). Các tác phẩm của ông đã cung cấp nền tảng cho lí thuyết vạn vật hấp dẫn của Isaac Newton.

[Trần Nghiêm]

28/12/1882 – Ngày sinh Arthur Stanley Eddington



Arthur Stanley Eddington (28 tháng 12, 1882 – 22 tháng 11, 1944) là một nhà thiên văn vật lí người Anh có uy tín lớn hồi đầu thế kỉ 20. Giới hạn Eddington, giới hạn tự nhiên của độ trưng của các ngôi sao, hay bức xạ phát ra bởi sự bồi tụ lên một vật thể nhỏ, được mang tên của ông.
Ông nổi tiếng nhất với nghiên cứu về thuyết tương đối và có đóng góp lớn cho sự phổ cập thuyết tương đối rộng ở thế giới nói tiếng Anh.

[Trần Nghiêm]

29/12/1796 – Ngày sinh nhà vật lí Johann Christian Poggendorff



Johann Christian Poggendorff (29 tháng 12, 1796 – 24 tháng 1, 1877) là một nhà vật lí người Đức. Nghiên cứu chính của ông là điện học và từ học. Poggendorff đã chế tạo động cơ tĩnh điện của ông tương tự như máy tĩnh điện của Wilhelm Holtz. Năm 1841, ông đã mô tả việc sử dụng máy đo điện thế mà không cần dòng điện.

[Trần Nghiêm]

30/12/1934 – Ngày sinh nhà vật lí John Norris Bahcall



John Norris Bahcall (30 tháng 12, 1934 – 17 tháng 8, 2005) là một nhà thiên văn vật lí người Mĩ nổi tiếng với những đóng góp của ông cho lĩnh vực nghiên cứu neutrino mặt trời, sự phát triển của Kính thiên văn vũ trụ Hubble và vai trò lãnh đạo của ông đối với sự phát triển của Viện Nghiên cứu Cao cấp ở Princeton.

[Trần Nghiêm]

01/01/1876 – Ngày sinh nhà vật lí Harriet Brooks



Harriet Brooks (1 tháng 1, 1876 – 17 tháng 4, 1933) là một nhà vật lí hạt nhân người Canada. Bà nổi tiếng nhất với nghiên cứu về sự biến tố sự và phóng xạ. Ernest Rutherford, thầy hướng dẫn luận án của bà, xem bà là một Marie Curie thứ hai trong ngành khoa học hạt nhân.

[Trần Nghiêm]

02/01/1882 - Ngày sinh nhà vật lí người Đức Rudolf Clausius



Rudolf Julius Emanuel Clausius (2 tháng 1 năm 1822 – 24 tháng 8 năm 1888) là nhà vật lí và nhà toán học người Đức. Ông được xem là người đặt nền móng khoa học cho nhiệt động lực học. Bài báo quan trọng nhất của Clausius: Lý thuyết cơ khí của nhiệt, xuất bản năm 1850, nêu những ý tưởng cơ bản về nguyên lý hai nhiệt động lực học. Năm 1865 Clausius đưa ra khái niệm về entropy.

[Trần Nghiêm]

08/01/1891 – Ngày sinh Walther Wilhelm Georg Bothe



Walther Wilhelm Georg Bothe (8 tháng 1, 1891 – 8 tháng 2, 1957) là một nhà vật lí hạt nhân người Đức đã phát triển và áp dụng các phương pháp trùng hợp ngẫu nhiene cho nghiên cứu các phản ứng hạt nhân, hiệu ứng Compton, tia vũ trụ, và lưỡng tính sóng-hạt của bức xạ, nhờ đó ông đã được nhận chung Giải Nobel Vật lí 1954 cùng với Max Born.

[Trần Nghiêm]

10/01/1936 – Ngày sinh Robert Woodrow Wilson



Robert Woodrow Wilson (sinh ngày 10 tháng 1, 1936) là nhà thiên văn người Mĩ giành giải Nobel vật lí năm 1978, chung với Arno Allan Penzias, cho thành tựu khám phá ra bức xạ nền vi sóng vũ trụ (CMB).

Trong khi làm việc với một loại anten mới tại Bell Labs ở Holmdel Township, New Jersey, hai nhà khoa học đã tìm thấy một nguồn nhiễu trong khí quyển mà họ không thể nào giải thích được. Sau khi loại bỏ mọi nguồn nhiễu có khả năng xảy ra, kể cả phân chim bồ câu trên anten, cuối cùng họ nhận ra tín hiệu nhiễu đó là CMB, một xác nhận quan trọng của lí thuyết Big Bang.

[Trần Nghiêm]

11/01/1787 - William Herschel khám phá ra hai vệ tinh Titania và Oberon

Vào ngày này năm 1787, William Herschel khám phá ra Titania và Oberon, hai vệ tinh lớn của Thiên Vương tinh.



Titania (ảnh) là vệ tinh lớn nhất của Thiên Vương tinh và là vệ tinh lớn thứ 8 trong hệ mặt trời, với đường kính 1578 km. Quỹ đạo của nó nằm bên trong từ quyển của Thiên Vương tinh.

[Trần Nghiêm]

12/01/1903 – Ngày sinh nhà vật lí Igor Vasilyevich Kurchatov



Igor Vasilyevich Kurchatov (12 tháng 1, 1903 – 7 tháng 2, 1960), là nhà vật lí hạt nhân người Xô Viết, chủ yếu được biết tới với vai trò giám đốc dự án bom nguyên tử của Liên Xô. Cùng với Georgy Flyorov và Andrei Sakharov, Kurchatov được mệnh danh là “cha đẻ của bom nguyên tử của Liên Xô”. Năm 1954, ông được trao giải thưởng Liên bang Xô Viết về vật lí học.

[Trần Nghiêm]

Vào ngày này năm 2005, tàu khảo sát Huygens hạ cánh lên vệ tinh Titan của Thổ tinh

Tàu khảo sát Huygens là một bộ phận của sứ mệnh Cassini-Huygens đã rời bệ phóng Trái đất hôm 15 tháng 10, 1997. Huygens đã tách khỏi tàu quỹ đạo Cassini vào hôm 25 tháng 12, 2004 và tiếp đất Titan thành công vào hôm 14 tháng 1, 2005, ở gần vùng Xanadu trên Titan. Đây là chuyến tiếp đất thành công đầu tiên của nhân loại đối với một vật thể thuộc hệ mặt trời nhóm ngoài.


Một bản sao của tàu Huygens, đường kính 1,3 m.

[Trần Nghiêm]

15/01/2007 – Ngày mất nhà phát minh kính hiển vi điện tử James Hillier



James Hillier (22 tháng 8, 1915 – 15 tháng 1, 2007) là nhà khoa học và nhà phát minh người gốc Canada, người đã thiết kế và chế tạo, cùng với Albert Prebus, chiếc kính hiển vi điện tử phân giải cao thành công đầu tiên ở Bắc Mĩ vào năm 1938.

[Trần Nghiêm]

16/01/1909 - Đoàn thám hiểm của Ernest Shackleton tìm thấy Từ Cực Nam

[Trần Nghiêm]

19/01/1736 - Ngày sinh nhà phát minh James Watt



James Watt (19 tháng 1, 1736 – 19 tháng 8, 1819) là nhà phát minh người Scotland và là một kỹ sư đã có những cải tiến cho máy hơi nước, nhờ đó đã đặt nền tảng cho cuộc Cách mạng công nghiệp.

[Trần Nghiêm]

22/01/1908 - Ngày sinh nhà vật lí Lev Davidovich Landau



Lev Davidovich Landau (22/1/1908 – 1/4/1968) là một nhà vật lí Liên Xô nổi tiếng với những đóng góp trong vật lí lí thuyết, ví dụ như phương pháp ma trận mật độ ứng dụng trong cơ học lượng tử, lí thuyết lượng tử về nghịch từ, lí thuyết về hiện tượng siêu chảy, lí thuyết về chuyển pha bậc 2, lí thuyết Ginzburg-Landau về siêu dẫn, lí thuyết chất lỏng Fermi, sự tắt dần Landau trong vật lí plasma, điểm cực Landau trong điện động lực học lượng tử,... Ông đoạt giải Nobel Vật lí năm 1962 cho đóng góp trong lí thuyết toán của sự siêu chảy.

[Trần Nghiêm]

23/01/1907 – Ngày sinh nhà vật lí Hideki Yukawa



Hideki Yukawa (23 tháng 1, 1907 – 8 tháng 9, 1981) là một nhà vật lí người nhật và là người Nhật đầu tiên giành giải Nobel. Năm 1935, ông công bố lí thuyết meson giải thích sự tương tác giữa proton và neutron. Ông được trao giải Nobel Vật lí 1947.

[Trần Nghiêm]

24/01/1877 – Ngày mất nhà vật lí Johann Christian Poggendorff



Johann Christian Poggendorff (29 tháng 12, 1796 – 24 tháng 1, 1877) là một nhà vật lí người Đức. Ông chủ yếu nghiên cứu điện học và từ học. Poggendorff nổi tiếng với động cơ tĩnh điện tương tự như máy tĩnh điện của Wilhelm Holtz. Vào năm 1841, ông đã mô tả việc sử dụng máy phân thế dùng để đo điện thế mà không cần dòng điện.

[Trần Nghiêm]

27/01/1936 – Ngày sinh nhà vật lí Samuel Chao Chung Ting



Samuel Chao Chung Ting (sinh ngày 27 tháng 1, 1936) là nhà vật lí người Mĩ giành Giải Nobel Vật lí năm 1976, cùng với Burton Richter, cho việc khám phá ra hạt dưới nguyên tử J/ψ. Ông là nhà nghiên cứu chính cho thí nghiệm Quang phổ kế Từ Alpha trị giá 1,5 tỉ USD vừa lắp đặt trên Trạm Vũ trụ Quốc tế hôm 19 tháng 5, 2011.

[Trần Nghiêm]

28/01/1611 – Ngày sinh nhà thiên văn học Johannes Hevelius

Johannes Hevelius (28 tháng 1, 1611 – 28 tháng 1, 1687) là nhà thiên văn người gốc Ba Lan. Ông được mệnh danh là người sáng lập lĩnh vực địa hình học mặt trăng, và đã mô tả mười chòm sao mới.



Johannes Hevelius và bà vợ Elisabeth đang quan sát thiên văn

[Trần Nghiêm]

29/01/1926 – Ngày sinh nhà vật lí Abdus Salam



 Mohammad Abdus Salam (29 tháng 1, 1926 – 21 tháng 11, 1996) là nhà vật lí lí thuyết cùng nhận Giải Nobel Vật lí năm 1979 cho sự đóng góp của ông cho sự thống nhất lực điện yếu. Ông là người Pakistan và là người Hồi giáo đầu tiên nhận giải Nobel Vật lí.

[Trần Nghiêm]

01/02/1905 - Ngày sinh nhà vật lí Emilio Gino Segrè



Emilio Gino Segrè (1 tháng 2, 1905 – 22 tháng 4, 1989) là nhà vật lí người Italy giành Giải Nobel Vật lí năm 1959, chung với Owen Chamberlain, cho thành tựu khám phá ra phản proton, một phản hạt dưới nguyên tử.

[Trần Nghiêm]

Chúc mừng sinh nhật Evgeny Pavlovich Velikhov



Evgeny Pavlovich Velikhov (sinh ngày 2 tháng 2, 1935) là một nhà vật lí người nga. Những lĩnh vực khoa học ông quan tâm nghiên cứu bao gồm vật lí học plasma, laser, sự nhiệt hạch có điều khiển, kĩ thuật năng lượng và từ thủy động lực học. Ông là tác giả của hơn 1500 công bố khoa học và một số phát minh và khám phá.

Hiện nay, ông là chủ tịch Viện Kurchatov ở Nga.

[Trần Nghiêm]

06/02/1802 – Ngày sinh Charles Wheatstone



Hôm nay là ngày sinh của Charles Wheatstone. Ông sinh vào năm 1802 ở Gloucester nước Anh. Wheatstone xuất thân từ một gia đình âm nhạc. Ông đã phát minh ra đàn concertina, đề xuất rằng âm thanh được mang bởi những dao động trong không khí và đã đo được tốc độ âm thanh. Nhưng ông nổi tiếng nhất là với việc phát minh ra dụng cụ đo điện trở gọi là cầu Wheatstone.

[Trần Nghiêm]

17/02 - Ngày sinh nhà vật lí Otto Stern



Hôm nay là sinh nhật nhà vật lí người Đức Otto Stern (17 tháng 2, 1888 – 17 tháng 8, 1969). Là một nhà vật lí thực nghiệm, Stern đã có công đóng góp cho sự khám phá ra sự lượng tử hóa spin trong thí nghiệm Stern-Gerlach thực hiện cùng với Walther Gerlach vào tháng 2 năm 1922; chứng minh bản chất sóng của nguyên tử và phân tử; đo moment từ nguyên tử; khám phá ra moment từ của proton, và phát triển phương pháp tia phân tử dùng trong kĩ thuật mọc ghép chùm phân tử.

Ông được trao Giải Nobel Vật lí năm 1943.