Neutrino có lẽ là một cái tên tốt nhất cho một hạt mà: nhỏ, trung hòa và khối lượng nhỏ đến nỗi chưa có thiết bị nào có thể đo được nó.
Minh họa: Sandbox Studio, Chicago
Neutrino là một trong số những hạt phong phú nhất trong vũ trụ, cứ mỗi proton thì có khoảng 700 tỉ neutrino. Mỗi khi các hạt nhân nguyên tử kết hợp lại với nhau (giống như trong mặt trời) hoặc bị vỡ ra từng phần (trong các phản ứng hạt nhân) chúng đều tạo ra neutrino. Thậm chí một quả chuối cũng phát ra neutrino, và chúng đến từ nguồn phóng xạ tự nhiên của potassium (kali) trong trái cây. Không có neutrino, mặt trời sẽ không chiếu sáng và chúng ta sẽ không có bất kỳ nguyên tố nào nặng hơn hydrogen.
Một khi được tạo ra, các hạt ma quái này hầu như không tương tác với vật chất khác. Hàng chục tỉ neutrino đến từ mặt trời đang xuyên qua cơ thể chúng ta mỗi giây, ngày và đêm, nhưng bạn không thể cảm nhận được điều đó.
Lý thuyết dự đoán về sự tồn tại của neutrino có từ năm 1930, nhưng phải mất 26 năm sau thực nghiệm mới phát hiện ra nó.
Ngày nay, các lý thuyết về bản chất của neutrino thì rất nhiều và đôi khi gây tranh cãi lẫn nhau, thí nghiệm đang cố gắng để xác định khối lượng của chúng, làm thế nào chúng tương tác với vật chất, và liệu neutrino có là phản hạt của chính nó. Một số người nghĩ rằng neutrino có thể là lý do tất cả các phản vật chất biến mất sau Big Bang, để lại chúng ta trong một vũ trụ của vật chất.
Vì vậy, nếu chúng ta muốn hiểu vũ trụ, chúng ta phải hiểu rõ hơn về neutrino.
Bin Hô dịch
Nguồn: Debbie Harris, Fermilab (Symmetry Magazine)
