250 Mốc Son Chói Lọi Trong Lịch Sử Hóa Học (Phần 5)

Hiệp Khách Quậy Ai là nhà hóa học đầu tiên có tên tuổi mà chúng ta biết? Kỉ lục đó hiện nay thuộc về Tapputi, một quản gia lâu đài và là người chế tạo nước hoa được nhắc đến trong một phiến ghi chép Babylon có từ năm 1200 tCN. Phiến ghi chép hình... Xin mời đọc tiếp.

Khoảng 1.200 tCN

Sự tinh chế

Ai là nhà hóa học đầu tiên có tên tuổi mà chúng ta biết? Kỉ lục đó hiện nay thuộc về Tapputi, một quản gia lâu đài và là người chế tạo nước hoa được nhắc đến trong một phiến ghi chép Babylon có từ năm 1200 tCN. Phiến ghi chép hình nêm ấy mô tả bà sử dụng các vật liệu thô có mùi hương (chất nhựa thơm, nhựa gỗ thơm, và tương tự), lọc bỏ các tạp chất, và đun nóng phần thu được trong nước để thu gom hơi. Phiến ghi chép này cũng là tư liệu cổ xưa nhất nhắc tới sự chưng cất và tinh lọc – các quá trình vẫn quen thuộc với mỗi nhà hóa học đang làm việc ngày nay.

Khoa học về mùi hương từng là động cơ của nhiều khám phá hóa học hơn so với bạn có thể nghĩ. Nền văn minh nhân loại đã quan tâm đến các mùi thu hút trong thời gian rất lâu, và chúng ta đã học được rất nhiều hóa học sản phẩm tự nhiên trong tiến trình ấy. Từ lâu trước khi có người biết cách sử dụng hóa học để bào chế các loại thuốc có ích, các nhà hóa học xa xưa đã chế ra các loại nước hoa chất lượng cao (chúng cũng thường được xem là thuốc). Nhiều kĩ thuật đã được phát triển để chiết xuất và cô đọng tinh chất từ các bông hoa, vỏ cây, hạt giống, và các nguồn khác. Một số chiết xuất này có thể chịu nhiệt (như với sự chưng cất) và được cô đọng theo cách như thế, còn các chiết xuất tinh vi phải được tinh chế ở nhiệt độ thấp hơn. Điều này dẫn tới các thí nghiệm với các dung môi và cách chiết xuất khác nhau, ví dụ như ngâm cây cỏ thơm trong dầu hoặc dung dịch cồn.

Có khả năng Tapputi đã nhanh chóng nắm bắt được các khái niệm cơ sở của kĩ thuật bay hơi quay và chắc chắn đã khai thác tốt kĩ thuật này. Chúng ta hầu như chẳng biết gì về bà ngoài những gì được ghi lại trong phiến tư liệu này. Nhưng thế là đủ rồi.

Cả một nhà xưởng nước hoa Thời Đồng Thiếc đã được khai quật ở Cyprus, cho thấy giá trị của công việc này trong thế giới cổ đại. Các xưởng nước hoa hiện đại chủ yếu sử dụng các phân tử tổng hợp (bắt đầu với cách pha trộn đột phá của Fougère) cùng với các chiết xuất thiên nhiên tốn kém dành cho những món hàng đắt giá nhất trong danh mục.

XEM THÊM. Các sản phẩm thiên nhiên (khoảng năm 60), Chưng cất phân đoạn (khoảng 1280), Phễu tách (1854), Fougère Royale (1881), Phép ghi sắc (1901), Lọc theo miền (1952), Bay hơi quay (1950), Isoamyl acetate và Ester (1962).

Chế nước hoa

Trước thời Tapputi, hình điêu khắc trên lăng mộ Ai Cập Triều đại Thứ tư này (khoảng năm 2500 tCN) cho thấy việc chế tạo nước hoa hương huệ tây bằng những phương pháp mà người Babylon đã biết rõ.

250 Mốc Son Chói Lọi Trong Lịch Sử Hóa Học
Derek B. Lowe
Bản dịch của Thuvienvatly.com

Phần tiếp theo >>

Mời đọc thêm