Bảng tuần hoàn hóa học tốc hành (Phần 36)

Nhóm oxygen

Nhóm 16 là các “cựu quặng” hay chalcogen (phát âm với ‘ch-‘ nặng, như ‘chemistry’). Chủ yếu là phi kim, nhóm này bao gồm các nguyên tố dồi dào oxygen và lưu huỳnh. Hai nguyên tố này khóa nhiều tài nguyên kim loại của Trái Đất vào các khoáng chất oxide và sulfide bền chứa trong các quặng kim loại quan trọng nhất thế giới. Oxygen là nguyên tố dồi dào nhất trong lớp vỏ, và bất kì chất nào tiếp xúc với khí quyển Trái Đất hay với nước đều lập tức chịu sự công kích của nguyên tố hoạt tính, độ âm điện cao này. Phần lớn sẽ nhanh chóng xỉn màu, hình thành một lớp phủ oxide.

Tellurium là một á kim, selenium được xem vừa là phi kim vừa là á kim, còn tình trạng của polonium thì không rõ ràng. Các tính chất đa dạng này được giải thích bởi cấu hình electron: với sáu electron trong lớp vỏ ngoài cùng của nó, một chalcogen có thể nhận hai electron để hình thành một anion có điện tích – 2 và lấp đầy lớp vỏ. Tuy nhiên, nó cũng có thể mất bốn electron để còn lại hai electron trong orbital s của nó, hoặc thậm chí cho đi cả sáu electron.

Tellurium là một nguyên tố không điển hình trong một nhóm nguyên tố hóa học đa dạng và khác thường.

Halogen

Nhóm giáp cuối của bảng tuần hoàn đánh dấu sự trở lại với danh mục nguyên tố đồng đều và thống nhất đã thấy ở các nhóm đầu. Các nguyên tố halogen thuộc nhóm 17 có chung các tính chất nổi bật, tạo nên một nhúm phi kim hoạt tính mạnh đến ngỗ ngược. Chỉ thiếu đúng một electron để điền đầy lớp vỏ ngoài cùng, có vẻ như nó sẵn sàng giành thêm một electron nữa bằng mọi giá. Hành trạng đánh cắp electron này được gọi là độ âm điện, và nguyên tố có độ âm điện cao nhất thảy là fluorine. Do sức mạnh (và tính sẵn sàng cho đi electron của các kim loại), các nguyên tố nhóm 17 chủ yếu tác dụng như đối tác mang điện tích âm trong các hợp chất ion.

Fluorine và chlorine là chất khí, bromine là một trong hai chất lỏng duy nhất trên bảng tuần hoàn ở nhiệt độ và áp suất chuẩn, còn iodine và astatine là chất rắn. Astatine là nguyên tố phóng xạ hiếm nhất hết thảy, còn halogen siêu nặng ununpentium cho đến nay chỉ mới được báo cáo thực nghiệm trong các máy gia tốc hạt.

Trái với các nguyên tố không chịu kết hợp, các hợp chất halogen thường vô cùng kém phản ứng. Chúng bao gồm PTFE (Teflon) và organo-bromine chống cháy.

Bảng tuần hoàn hóa học tốc hành | Dan Green
Bản dịch của Thuvienvatly.com

Phần tiếp theo >>