Xác nhận tiểu hành tinh đầu tiên có vành

Sử dụng 7 chiếc kính thiên văn phân bố trên khắp vùng Nam Mĩ, các nhà thiên văn vừa công bố khám phá một vành kép xung quanh tiểu hành tinh Chariklo có quỹ đạo nằm giữa Thổ tinh và Thiên Vương tinh. Các vành trước đây chỉ được tìm thấy xung quanh những hành tinh khí khổng lồ, nổi bật hơn hết thảy là các vành lộng lẫy của sao Thổ mà mắt trần có thể chiêm ngưỡng trên bầu trời đêm.

Khám phá đã được xác nhận bởi các nhà quan sát trên khắp thế giới khi Chariklo đi qua phía trước ngôi sao ở xa UCAC4 248-108672. Sử dụng đồng thời nhiều kính thiên văn, trong đó có TRAPPIST do ESO điều hành ở gần Đài thiên văn La Silla, Chile, các nhà khoa học đã có thể quan sát sự lu mờ ánh sáng sao ngay trước và sau khi vật thể chính của tiểu hành tinh đi qua phía trước ngôi sao.

Ảnh minh họa các vành của tiểu hành tinh Chariklo, nhìn từ bề mặt của nó.

Các vành của tiểu hành tinh Chariklo được đặt tên là Oiapoque và Chuí, theo tên của hai con sông ở miền bắc và miền cực nam của Brazil.

Có lẽ Chariklo còn có một vệ tinh nhỏ nên nó mới có hai cái vành song sinh như thế.
Ảnh: ESO/L. Calçada/M. Kornmesser/Nick Risinger

Những sự lu mờ mức độ sáng này đã được các nhà quan sát phát hiện thấy, nhìn giống với sự có mặt của các vành quay xung quanh một vật thể hành tinh. Nhà nghiên cứu Felipe Braga-Ribas thuộc Đài thiên văn quốc gia MCTI, Rio de Janeiro, Brazil, phát biểu rằng “Chúng tôi không hề tìm kiếm cái vành nào cả và chúng tôi không nghĩ rằng những vật thể nhỏ như Chariklo rốt cuộc lại có vành.”

Trước sự bất ngờ của các nhà nghiên cứu, số liệu ánh sáng sao cho thấy thật ra không chỉ có một vành, mà có tới hai vành đang quay xung quanh tiểu hành tinh. Sau khi phân tích dữ liệu, đội nghiên cứu tìm thấy hệ thống gồm hai cái vành phân biệt rõ, vành lớn rộng 7 km và vành nhỏ rộng 3 km, quay xung quanh tiểu hành tinh kích cỡ 250 km.

Theo các nhà thiên văn, sự tồn tại của các vành có lẽ là kết quả của một vụ va chạm với một tiểu hành tinh, tạo ra một trường bụi. Theo thời gian, các mảnh bụi được lực hấp dẫn của Chariklo nặn thành vành của nó. Sự phân chia rõ hai vành có lẽ là do còn có một vật thể nhỏ hơn quay xung quanh tiểu hành tinh trên nhưng chưa được tìm thấy.

Nguồn: ESO