TỔNG QUAN
Sáu viên đá quý trên có nguyên nhân gây ra màu sắc khác nhau:
Theo chiều kim đồng hồ, từ trái sang:
- Beryl kiểu Maxixe, tâm màu bức xạ cảm ứng (dải năng lượng).
- Spinel tròn lam, tạp chất kim loại chuyển tiếp (màu sắc trường ligand từ tạp chất cobalt).
- Spinel “kép”, spinel không màu chứa một lớp chất nhuộm hữu cơ – màu sắc gây ra bởi các hợp chất hữu cơ (quỹ đạo phân tử).
- Lapis Lazili hình oval, cho nhận điện tích S3- anion-anion (quỹ đạo phân tử).
- Sapphire lam, cho nhận điện tích cộng hóa trị Fe-Ti (quỹ đạo phân tử).
- Shattuckite hình oval, hợp chất đồng, hợp chất kim loại chuyển tiếp (màu trường ligand idiochromatic).
Kích cỡ: viên lớn nhất có bề ngang 2 cm.
Tại sao bầu trời có màu xanh? Tại sao ngọn lửa có màu vàng? Cái gì gây ra màu sắc sặc sỡ ở sapphire hoặc ngọc lục bảo? Kim cương và cầu vồng có đặc điểm gì chung ? Có mối liên hệ nào giữa sắc màu mùa thu và chim hồng hạc hay không?
Người ta đề xuất rằng tất cả màu sắc trong vũ trụ phát sinh từ chỉ mười lăm nguyên nhân vật lí cơ bản. Những nguyên nhân này xuất hiện lặp đi lặp lại, mang lại màu sắc cho thế giới xung quanh chúng ta. Một số nguyên nhân phổ biến có vẻ thật hợp lí – thí dụ, ánh sáng bóng đèn điện và ánh sáng ngọn nến đều có màu do sự nóng sáng – còn những nguyên nhân khác thì thật bất ngờ - bạn có biết rằng màu sắc của lông công và bong bong xà phòng đều có nguyên nhân là sự giao thoa? Việc bổ sung một lượng rất nhỏ tạp chất có thể biến corundum trong suốt thành thỏi ruby đỏ rực rỡ. Nguyên nhân tương tự làm cho ngọc lục bảo có màu lục, và mang lại màu săc ở một số hàng men gốm.
Ánh sáng từ dòng điện, phản ứng hóa học và bức xạ nhiệt
TẠO RA ÁNH SÁNG
Ánh sáng được tạo ra khi những dạng năng lượng khác bị biến đổi thành năng lượng điện từ trong vùng phổ nhìn thấy.
Có nhiều nguồn năng lượng đa dạng phát ra ánh sáng. Chúng ta khai thác điện năng để tạo ra ánh sáng trong sự vắng mặt của ánh sáng tự nhiên, làm nóng dây tóc của bóng đèn điện, sử dụng các electron để kích thích ống phủ lót bột huỳnh quang và sử dụng dòng điện để bật sáng LED.
|
|
|
Ngọn lửa sinh ra qua phản ứng cháy, tạo ra ánh sáng ở dạng ánh sáng đèn nến, ánh sáng ngọn lửa và ánh sáng nhiều màu sắc của những màn trình diễn pháo hoa.
Những vật nóng, từ dung nham nóng chảy đến sắt nóng đỏ trong lò của người thợ rèn, cho đến bản thân mặt trời, phát ra nhiều màu sắc liên quan đến nhiệt độ của chúng.
Cực quang là kì quan tráng lệ của ánh sáng sinh ra khi gió mặt trời va chạm với các đường sức của từ trường trái đất, làm mê mệt và hoang mang bao con người trong hàng thiên niên kỉ qua.
Màu sắc của ánh sáng mặt trời, những vật nóng, ngọn lửa, tia sét, cực quang và bóng đèn điện tiêu biểu cho một ngưỡng rộng những cách thức trong đó năng lượng bị biến đổi thành ánh sáng nhìn thấy để nhuộm màu cho thế giới của chúng ta, và vì thế tạo ra ánh sáng.
Tại sao thế giới có màu sắc?
Trần Nghiêm dịch từ webexhibits.org
>> Phần tiếp theo
