Muc luc
Click để về mục lục

Hệ tọa độ Descartes

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Hệ tọa độ Descartes là ý tưởng của nhà toán học triết học người Pháp René Descartes thể hiện vào năm 1637 trong hai bài viết của ông. Trong phần hai của bài Phương pháp luận (Descartes) (tiếng Pháp: Discours de la méthode pour bien conduire sa raison, et chercher la verité dans les sciences), ông đã giới thiệu ý tưởng mới về việc xác định vị trí của một điểm hay vật thể trên một bề mặt bằng cách dùng hai trục giao nhau để đo. Còn trong bài La Géométrie, ông phát triển sâu hơn khái niệm trên.

Descartes là người đã có công hợp nhất đại số hình học Euclide. Công trình này của ông có ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành hình học giải tích, tích phân, và khoa học bản đồ.

Hệ tọa độ trên mặt phẳng (2 chiều)

Là 2 trục vuông góc x'Ox và y'Oy mà trên đó đã chọn 2 vectơ đơn vị \vec i, \vec jsao cho độ dài của 2 véc-tơ này bằng nhau

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Cartesian-coordinate-system.svg/200px-Cartesian-coordinate-system.svg.png

http://bits.wikimedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png

Hình 1 - Hệ tọa độ Đề-Các với bốn điểm lần lượt có tọa độ: (2,3) (màu xanh lá cây), (-3,1) (màu xanh đỏ), (-1.5,-2.5) (màu xanh da trời) và (0,0), gốc tọa độ, (màu tím).

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Cartesian-coordinate-system-with-circle.svg/200px-Cartesian-coordinate-system-with-circle.svg.png

http://bits.wikimedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png

Hình 2 - Hệ tọa độ Đề-Các với một đường tròn có tâm trùng với gốc tọa độ và bán kính bằng 2. Đường tròn này có phương trình: x2 + y2 = 4.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/He_toa_do_De_cac_tren_mat_phang.svg/200px-He_toa_do_De_cac_tren_mat_phang.svg.png

http://bits.wikimedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png

Hình 3 - Hệ tọa độ Đề-Các với bốn góc phần tư. Các mũi tên ở hai đầu của mỗi trục nhằm minh họa rằng các trục này trải dài vô tận theo hướng của mũi tên.

Hệ tọa độ trong không gian (3 chiều)

Là 3 trục vuông góc nhau từng đôi một x'Ox, y'Oy, z'Oz mà trên đó đã chọn 3 véc-tơ đơn vị i, j, k sao cho độ dài của 3 véc-tơ này bằng nhau

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/He_toa_do_De_cac_trong_khong_gian.svg/350px-He_toa_do_De_cac_trong_khong_gian.svg.png

http://bits.wikimedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png

Tranh 4 - Hệ tọa độ Descartes ba chiều với trục y có chiều chạy xa người quan sát.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Toa_do_cua_mot_diem_trong_khong_gian.svg/500px-Toa_do_cua_mot_diem_trong_khong_gian.svg.png

http://bits.wikimedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png

Tranh 5 - Hệ tọa độ Descartes ba chiều với trục x có chiều chạy về phía người quan sát.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Cartesian_coordinate_system_handedness.svg/250px-Cartesian_coordinate_system_handedness.svg.png

http://bits.wikimedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png

Tranh 6 - The left-handed orientation is shown on the left, and the right-handed on the right.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Right_hand_cartesian.svg/250px-Right_hand_cartesian.svg.png

http://bits.wikimedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png

Tranh 7 - The right-handed Cartesian coordinate system indicating the coordinate planes.

 

Tham khảo

Đọc thêm

Liên kết ngoài

Dự án liên quan

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và tài liệu về: Hệ tọa độ Descartes

Lấy từ “http://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%87_t%E1%BB%8Da_%C4%91%E1%BB%99_Descartes