Gia tốc

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Gia tốc là đại lượng vật lý đặc trưng cho sự thay đổi của vận tốc theo thời gian. Nó là một trong những đại lượng cơ bản dùng để mô tả chuyển động. Cũng như vận tốc, gia tốc là đại lượng hữu hướng (vector). Thứ nguyên của gia tốc là độ dài trên bình phương thời gian. Trong hệ đơn vị quốc tế SI, gia tốc có đơn vị là m/s² (mét trên giây bình phương).

Chuyển động tăng tốc khi vectơ gia tốc cùng chiều với chiều chuyển động; giảm tốc khi vectơ gia tốc ngược chiều với chiều chuyển động; đổi hướng khi véc tơ gia tốc có phương khác với phương chuyển động.

Gia tốc trung bình

Gia tốc trung bình trong một khoảng thời gian cụ thể là tỉ số giữa sự thay đổi vận tốc (trong khoảng thời gian đang xét) và khoảng thời gian đó. Nói cách khác, gia tốc trung bình là biến thiên của vận tốc chia cho biến thiên của thời gian, là đạo hàm của vận tốc theo thời gian, và là đạo hàm bậc hai của vị trí chất điểm theo thời gian.

$\vec a_{\mbox{tb}} = {\vec v-\vec v_0 \over t-t_0} = {\Delta\vec v\over \Delta t}$

Gia tốc tức thời

Gia tốc tức thời của một vật tại một thời điểm là sự thay đổi về vận tốc trong một khoảng thời gian vô cùng nhỏ quanh thời điểm đó chia cho khoảng thời gian vô cùng nhỏ này. Nó có thể được tính theo công thức:

$\mathbf{a} = {d\mathbf{v}\over dt}$

trong đó

a là vectơ gia tốc

v là vectơ vận tốc đơn vị m/s

t là thời gian đơn vị s.

Gia tốc hướng tâm

Gia tốc hướng tâm là gia tốc của chuyển động trên một quỹ đạo cong. Nếu xét trong hệ quy chiếu gắn với vật chuyển động (trong đó vật là đứng yên) gia tốc hướng tâm cần cân bằng với gia tốc li tâm gây ra bởi lực quán tính trong hệ quy chiếu này. Như vậy gia tốc này hướng vào tâm cong của quỹ đạo (ngược hướng của gia tốc ly tâm) và có độ lớn bằng độ lớn của gia tốc ly tâm:

$a_{ht} = {v^2 \over R}$

trong đó:

v là tốc độ tức thời
R là độ dài bán kính cong

Nếu xét trường hợp đơn giản là chuyển động tròn đều (tốc độ không đổi) trên quỹ đạo là đường tròn thì cả v và R là không đổi và gia tốc hướng tâm là không đổi.

Xem thêm

Gia tốc góc

Tham khảo

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và tài liệu về: Gia tốc

Khái niệm gia tốc

Lấy từ “http://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_t%E1%BB%91c”

GIA TỐC:

đại lượng vectơ đặc trưng cho sự biến thiên về phương, chiều và giá trị của vận tốc của chất điểm chuyển động. Trong chuyển động thẳng, GT trung bình bằng tỉ số giữa độ biến thiên vận tốc với khoảng thời gian Δt xảy ra biến thiên đó: . GT tỉ lệ thuận với lực tác dụng lên chất điểm và tỉ lệ nghịch với khối lượng của nó. GT là đại lượng vectơ có phương chiều trùng với vectơ lực. Trong chuyển động cong, GT của chất điểm là tổng hợp của GT tiếp tuyến và GT pháp tuyến. Khi GT không đổi thì chuyển động được gọi là thay đổi đều. Trong hệ SI, GT có đơn vị đo là m/s².

http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/default.aspx?param=1D0AaWQ9MTA5MjkmZ3JvdXBpZD0ma2luZD1leGFjdCZrZXl3b3JkPUdJQStUJWUxJWJiJTkwQw==&page=1