Diễn Đàn Vật Lý | Thư Viện Vật Lý

VẬT LÝ PHỔ THÔNG => VẬT LÝ 12 => Tác giả chủ đề:: giaovienvatly trong 12:36:34 am Ngày 06 Tháng Mười, 2010

Đọc bản đầy đủ ở đây: https://thuvienvatly.com/forums/index.php?topic=3702



Tiêu đề: tốc độ truyền sóng cơ ngang so với tốc độ truyền sóng cơ dọc
Gửi bởi: giaovienvatly trong 12:36:34 am Ngày 06 Tháng Mười, 2010
Ta biết rằng sóng cơ gồm sóng dọc và sóng ngang. Theo thực nghiệm mà SGK Vật lý 12 cơ bản nêu ở bài tập 7 trang 40 thì tốc độ sóng trên mặt nước là 50 cm/s. Cũng theo sách này, tốc độ âm trong nước ở 15 độ C là 1500 m/s (bảng 10.1 trang 52).
Vậy, phải chăng trong nước, sóng cơ ngang truyền với tốc độ rất chậm so với sóng cơ dọc?
Phải chăng, trong cùng môi trường, tốc độ sóng cơ ngang nhỏ hơn tốc độ sóng cơ dọc?


Tiêu đề: Trả lời: tốc độ truyền sóng cơ ngang so với tốc độ truyền sóng cơ dọc
Gửi bởi: Trần Triệu Phú trong 01:44:54 pm Ngày 06 Tháng Mười, 2010
Chào Thầy.
Sóng ngang k truyền được trong lòng chất lỏng, làm j co vận tốc.
Theo mình, SGK nói "tốc độ sóng trên mặt nước là 50 cm/s" tức là nói đến sóng ngang.

Còn "tốc độ âm trong nước ở 15 độ C là 1500 m/s" có ý nói đến sóng dọc.

Vấn đề so sánh tốc độ giữa 2 loại sóng (cơ ngang, cơ dọc) k biết có khập khiễn không.


Tiêu đề: Trả lời: tốc độ truyền sóng cơ ngang so với tốc độ truyền sóng cơ dọc
Gửi bởi: giaovienvatly trong 12:36:56 am Ngày 07 Tháng Mười, 2010
Đúng là sóng ngang không truyền được trong lòng chất lỏng nhưng truyền được trên mặt chất lỏng. Sóng dọc truyền được trong chất lỏng thì cũng truyền được trên mặt chất lỏng. Cùng bản chất sóng cơ, cùng môi trường truyền sóng, cùng một đại lượng vật lý là tốc độ truyền sóng, chỉ có khác là sóng ngang và sóng dọc thôi. So sánh là hợp lý chứ, có gì mà khập khiễng!
Tại sao lại khác nhau như vậy?


Tiêu đề: Trả lời: tốc độ truyền sóng cơ ngang so với tốc độ truyền sóng cơ dọc
Gửi bởi: Hồng Nhung trong 10:53:05 pm Ngày 07 Tháng Mười, 2010
Chào 2 thầy, cho N tham gia cùng nha!
Đúng là sóng nước và sóng âm trong nước đều cùng bản chất sóng cơ. Nhưng em thấy ko thể so sánh 2 sóng này để khẳng định tốc độ truyền sóng dọc hay ngang lớn hơn được. Nếu như thế ta cũng hoàn toàn có quyền so sánh sóng âm trong không khí với sóng ngang truyền trên sợi dây đặt trong KK đúng ko? Hi. Em thấy so sánh này "khập khiễng" thật.

Thầy GV muốn so sánh, tại sao ko so sánh sóng ngang trên mặt nước và sóng dọc trên mặt nước, như vậy thấy hợp lý hơn.

Tại sao lại có sự khác nhau vận tốc truyền sóng? Ngoài việc cùng phụ thuộc vào khối lượng riêng (rô) của môi trường thì sóng dọc phụ thuộc vào hệ số đàn hồi (alpha) của môi trường (hay 1/alpha là suất YÂNG, kí hiệu E) còn sóng ngang phụ thuộc vào suất TRƯỢT G của môi trường.
Cụ thể: Vd=căn(E/rô), Vn=căn(G/rô).

Chi tiết về E, G và bảng số liệu E, G em chưa nhớ nó ở tài liệu nào, lâu rồi chỉ nhớ sơ sơ như trên. Thành ra ko biết có so sánh được tốc độ 2 loại này ko và có phải tốc độ sóng dọc lớn hơn k?

Btập3 (361- VLĐC các nguyên lý và ứng dụng, tập 2) có một ví dụ sóng dọc và ngang sinh bởi một tâm động đất trong vỏ Trái Đất, theo đó Vd=8km/s, Vn=5km/s. Tuy nhiên đây cũng chỉ là một trường hợp.   


Tiêu đề: Trả lời: tốc độ truyền sóng cơ ngang so với tốc độ truyền sóng cơ dọc
Gửi bởi: giaovienvatly trong 11:49:42 pm Ngày 07 Tháng Mười, 2010
Cám ơn Hồng Nhung!
Đúng là tôi muốn so sánh tốc độ sóng cơ ngang trên mặt nước với sóng cơ dọc trên mặt nước. Từ đó có thể tìm ra kết luận chung về tốc độ truyền sóng ngang và sóng dọc trong cùng môi trường. Sở dĩ có ý tưởng này là do từ nhiều năm trước, khi dạy về tốc độ sóng, SGK cũ có nêu rằng tốc độ sóng phụ thuộc hai yếu tố: mật độ vật chất và nhiệt độ môi trường, không hề nói đến ảnh hưởng của dạng sóng. Có lẽ quen với tư duy đó nên khi thấy hai số liệu khác nhau quá thì nảy sinh thắc mắc.
Ý kiến của Hồng Nhung đã giúp tôi mở mang hiểu biết hơn!


Tiêu đề: Trả lời: tốc độ truyền sóng cơ ngang so với tốc độ truyền sóng cơ dọc
Gửi bởi: Trần Triệu Phú trong 12:59:04 pm Ngày 12 Tháng Mười, 2010
Cảm ơn Hồng Nhung và giaovienvatly da nêu và giải quyết vấn đề thật hay